Newyddion

Mae Partneriaeth Trosglwyddo Gwybodaeth Prifysgol Caerdydd a Chymdeithas Plant Dewi Sant yn ‘rhagorol’ yn ôl Innovate UK.

Sefydlwyd y bartneriaeth, Mabwysiadu ar y Cyd, i gryfhau gwasanaethau mabwysiadu trwy ddod o hyd i gartrefi parhaol ar gyfer plant sy’n aros am deulu ers cyfnod maith, a helpu’r cartrefi hynny’n therapyddol.

Dechreuodd y prosiect yn Bartneriaeth Trosglwyddo Gwybodaeth o dan nawdd Llywodraeth Cymru fis Medi 2017.

O dan arweiniad Cymdeithas Plant Dewi Sant, denodd y tîm amlddisgyblaethol arbenigwyr academaidd megis yr Athro Katherine Shelton (Ysgol Seicoleg Prifysgol Caerdydd) a’r Dr Jane Lynch (Ysgol Busnes Caerdydd) yn ogystal â phartneriaid therapyddol a chydweithwyr o’r Gwasanaeth Mabwysiadu Gwladol, Barnardo’s Cymru, Adoption UK a’r Family Place.

Gan ddatblygu gwasanaethau mabwysiadu arloesol gorau’r sector yn ôl anghenion sydd wedi’u pennu ar gyfer y deyrnas gyfan, mae Mabwysiadu ar y Cyd yn cynnig rhaglen arbenigol o gymorth y bydd seicolegwyr yn ei harwain cyn pob mabwysiadu ac wedyn.

Mae’r ffordd newydd o roi gwasanaethau eisoes wedi galluogi 14 o blant i fyw gyda’u teuluoedd parhaol ac roedd pob un o’r rheiny wedi bod trwy lawer o anawsterau ers eu geni.

Meddai’r Athro Shelton: “Mae’n dda gyda fi fod Mabwysiadu ar y Cyd wedi cael y gydnabyddiaeth mae’n ei haeddu...”

Ychwanegodd y Dr Lynch: “Roedd y prosiect yn unigryw mewn sawl ffordd...”

Daw clod Innovate UK yn sgîl llwyddiannau eraill tîm y bartneriaeth a enillodd wobr gan yr Institute for Collaborative Working yn 2018 a chlod uchel yng nghystadleuaeth Gwobrau Go Wales yr un flwyddyn.

Meddai Julia Bottomley ar ran Innovate UK: Asesir pob adroddiad terfynol yn annibynnol ar ddiwedd rhaglen ac roedd yn bleser rhoi gwybod i’r tîm fod y bartneriaeth wedi ennill y clod uchaf.”

“Hoffwn i longyfarch pawb oedd yn ymwneud â chyflawni’r canlyniad hwn a diolch iddyn nhw am gyfrannu at y llwyddiant hwn.”

Trwy gyfarwyddyd y Dr Jane Lynch a chymorth Coralie Merchant, un o gyfranogion y bartneriaeth, mae Mabwysiadu ar y Cyd wedi sefydlu trefn a fydd yn hwyluso newid trawsffurfiol ynghylch cael gafael ar gymorth cymdeithasol, yn unol â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol 2015.

Meddai Coralie: “Trwy fod yn un o gyfranogion y bartneriaeth, ces i gyfle unigryw i gydweithio â phobl mewn amryw feysydd, dysgu am eu gwaith a lledaenu syniadau...”

Mae rhagor am bartneriaethau o’r fath gan Innovate UK a Llywodraeth Cymru.

Mae prawf gwaed cyfleus a rhad ar gyfer Covid-19 wedi'i ddatblygu gan wyddonwyr yng Nghymru.

Mae samplau smotiau gwaed sych (DBS) yn cael eu defnyddio ers yr 1960au i brofi a oes gan babis newydd-anedig glefydau wedi'u hetifeddu.

Mae'r prawf gwrthgorff yn rhoi un diferyn o waed o bigiad i'r croen ar gardiau hidlo arbenigol y mae modd eu hanfon i ffwrdd i'w profi mewn labordy.

Mae arbenigwyr o Ysbyty Athrofaol Cymru (Sgrinio Babanod Newydd-Anedig, Imiwnoleg, Profion pwynt gofal, Uned Gofal Dwys a Haematoleg), Prifysgol Caerdydd (Imiwnoleg ac Arloesedd Clinigol) a Gwasanaeth Gwaed Cymru bellach wedi datblygu dulliau DBS er mwyn profi am wrthgyrff Covid-19 mewn oedolion.

Pan fydd y DBS yn cyrraedd y labordy, mae disg o'r cerdyn yn cael ei dorri allan a'r gwrthgyrff yn cael eu rhyddhau gan ddefnyddio hylif arbenigol. Yna, mae'r sampl yn cael ei brofi.

Addasodd gwyddonwyr o Brifysgol Caerdydd y dull DBS ar gyfer Covid-19 drwy ddatblygu prawf gwrthgorff ELISA (Enzyme Linked Immunosorbent Assay). Mae wedi'i fireinio ar gyfer samplau DBS a'i drosi i blatfform awtomatig y GIG yn Adran Imiwnoleg Ysbyty Athrofaol Cymru, gan alluogi i gannoedd o samplau DBS gael eu profi ar yr un pryd.

Dywedodd yr Athro Ian Weeks OBE, Deon Cyswllt ar gyfer Arloesedd Clinigol yng Ngholeg y Gwyddorau Biofeddygol a Bywyd Prifysgol Caerdydd: “Gallai'r dull hwn fod yn bwysig wrth daclo pandemig Covid-19. Dim ond sampl o waed o bigiad sydd ei angen ar y prawf, yn debyg i glaf â diabetes yn gwirio lefelau'r siwgr yn eu gwaed.

Dywedodd Alan Prosser, Cyfarwyddwr Gwasanaeth Gwaed Cymru: "Does dim angen poteli na chwistrellau gwaed ar y dull, ac mae'r smotyn gwaed sych ar y cerdyn yn sefydlog ac yn fflat, gan olygu bod modd ei anfon drwy'r post. Bydd yn galluogi profion pan fo pellter yn her, a phan does dim llawer o adnoddau samplo gwaed.

"Os oes angen, gall pobl sy'n gwarchod ei ddefnyddio yn rhan o'r cynllun profi, tracio ac olrhain, ac ar raddfa fawr hefyd. Mae'r dull anfon i mewn yn cysylltu'r profion â phlatfformau labordy canolog awtomatig, sy'n anfon y canlyniadau'n uniongyrchol i systemau patholeg presennol y GIG.”

Dywedodd Len Richards, Prif Weithredwr Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro: “Mae'r prawf DBS yn enghraifft ardderchog o arloesedd clinigol - sy’n addasu technegau a thechnolegau presennol i fynd i'r afael â heriau i'r dyfodol. Mae'n fuddiol iawn mewn sefyllfaoedd pan fo angen llawer o samplau - er enghraifft, wrth brofi poblogaethau penodol megis athrawon, preswylwyr cartrefi nyrsio neu grwpiau o weithwyr gofal iechyd."

Mae'r dull ei hun yn cael ei werthuso ymhellach ar hyn o bryd ar niferoedd mwy o samplau, ac ar hyn o bryd maent yn ceisio cyllid sydd ei angen i alluogi i'r dull gael ei ehangu a'i ddefnyddio'n rheolaidd.

Mae Darllenydd mewn Logisteg a Rheoli Gweithrediadau o Brifysgol Caerdydd wedi chwarae rhan hanfodol yn natblygiad Pecyn Cymorth Defnyddio Blockchain Fforwm Economaidd y Byd (WEF).

Bu Dr Yingli Wang, arbenigwr yn Ysgol Busnes Caerdydd mewn technoleg cyfriflen ar wasgar a blockchain ar gyfer cadwyni cyflenwi, yn gweithio gyda thros 100 o weithwyr proffesiynol ac ymarferwyr ar draws y byd i ddod ag offerynnau, adnoddau a gwybodaeth at ei gilydd i sefydliadau sy’n cynnal prosiectau blockchain.

Mae’r Pecyn Cymorth Ailgynllunio Ymddiriedaeth yn arwain sefydliadau drwy’r broses o ddatblygu a defnyddio datrysiadau blockchain newydd i ymdrin â’u heriau busnes.

Ers dros flwyddyn, bu Dr Wang ynghyd â’r tîm o gydweithwyr yn dadansoddi prosiectau real a nodi gwersi allweddol i helpu sefydliadau i wreiddio arferion gorau ac osgoi rhwystrau posibl wrth ddefnyddio technoleg cyfriflen ar wasgar.

Dywedodd Dr Wang: “Roedd y broses o ddatblygu’r pecyn cymorth yn ddwys a chafwyd sawl iteriad. Fy rôl i yn y gwaith datblygu oedd hwyluso gweithdai ac yna arwain gwerthusiad annibynnol o’r pecyn cymorth drwy nifer o achosion defnydd peilot. Buom yn peilota mewn amrywiol gyd-destunau gwahanol gyda sefydliadau’n datblygu datrysiadau blockchain ar gyfer eu cadwyni cyflenwi, gan gynnwys Awdurdod Digidol Abu Dhabi,  Hitachi, Saudi Aramco yn ogystal â nifer o BBaChau...”

“Felly mae’n braf gweld y pecyn cymorth allan yna i ymarferwyr ac yn bwysicaf oll i sefydliadau gael manteisio arno.”

Lansiwyd y pecyn cymorth, y cyntaf o’i fath, gan WEF ym mis Ebrill 2020, ac mae’n cynnig dealltwriaeth gynhwysfawr a chanllawiau allweddol ar bynciau fel risg, ffurfio consortia, diogelwch a chydweithio ecosystem. Rhennir yr anodd yn bymtheg modiwl, a gellir ei gyrchu ar-lein.

Yn ei rôl fel Sefydliad Rhyngwladol ar gyfer Cydweithio Cyhoeddus-Preifat, mae WEF yn ymgysylltu â’r arweinwyr gwleidyddol, busnes, diwylliannol ac eraill yn y gymdeithas i ffurfio agendâu byd-eang, rhanbarthol ac i ddiwydiant.

Mae ystod o argraffyddion 3D a ddyluniwyd ar gyfer Sefydliad PARC Prifysgol Caerdydd yn cael eu hail-bwrpasu i weithgynhyrchu misyrnau er mwyn helpu GIG Cymru i fynd i’r afael â COVID-19.

Cafodd y peiriannau argraffu 3D diwydiannol diweddaraf, a ddarparwyd gan HP a chyflenwyr eraill, eu harchebu’n rhan o brosiect £500,000 a ariennir gan Lywodraeth Cymru i ddatblygu canolfan RemakerSpace newydd yn Ysgol Busnes Caerdydd, Prifysgol Caerdydd.

Pan ddechreuodd pandemig y Coronafeirws, aeth tîm PARC ati’n syth i gynllunio ffyrdd o ail-bwrpasu ac ad-leoli cyfarpar RemakerSpace PARC i ddechrau cynhyrchu misyrnau a helpu GIG Cymru i wynebu COVID-19.

Un o’r prif bartneriaid diwydiannol yn y prosiect yw DSV, sy’n gwmni logisteg byd-eang, a drefnodd i’r rhan fwyaf o argraffyddion 3D gael eu dosbarthu a’u gweithredu yng nghyfleuster gofal iechyd DSV ym Milton Keynes. Gwnaeth HP hefyd gynnig cefnogaeth enghreifftiol drwy gomisiynu a dosbarthu eu hargraffyddion mewn amser rhyfeddol o fyr.

Gan ddefnyddio ei brofiad o brosiect trosglwyddo gwybodaeth (KTP) 2 flynedd o hyd gydag Ysgol Busnes Caerdydd, fe wnaeth Hrishikesh (‘Rishi’) Pawar (MSc Adv. Peirianneg Fecanyddol, un o gynfyfyrwyr Prifysgol Caerdydd 2016 a pheiriannydd Gweithgynhyrchu Ychwanegol (AM)) arwain gwaith dylunio a gweithredu’r prosiect argraffu misyrnau’n 3D.

Meddai Rishi: “Mae tîm PARC wedi bod yn gweithio’n galed i ddatblygu miswrn y bydd y GIG yn ei gymeradwyo, ac y gellir ei argraffu a’i gydosod yn gyflym yma yn y DU.”

Dywedodd Robyn Davies, Pennaeth Arloesedd ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro: “Mae hon yn enghraifft wych o arloesedd drwy gydweithio. Mae’n dangos yn berffaith sut gall byrddau iechyd, prifysgolion a phartneriaid diwydiannol weithio ynghyd i gyflwyno atebion arloesol yng Nghymru.”

Mae’r consortiwm yn disgwyl ei lwyth cyntaf o fisyrnau i’r GIG yr wythnos hon, ac yn gweithio drwy’r camau angenrheidiol i gael ardystiad.

Ond, fel mae’r Athro Mike Wilson, Is-lywydd Gweithredol Gwasanaethau Gweithgynhyrchu Logisteg Fyd-eang yn DSV a chyd-sefydlydd PARC yn esbonio, “I ni, dim ond y cam cyntaf yw hwn. Gan ein bod wedi sefydlu canolfan RemakerSpace bellach, rydym yn ystyried cynhyrchion eraill y gallwn eu gweithgynhyrchu i helpu’r GIG yn y frwydr yn erbyn COVID-19. Ar ben hynny, yn unol â’r nodau yr ydym wedi’u hamlinellu drwy greu ein canolfan RemakerSpace, rydym am barhau i gefnogi Llywodraeth Cymru a’r GIG, gan ganolbwyntio ar ddatblygu cynhyrchion aml-ddefnydd, cynaliadwy sy’n helpu Cymru i arwain y ffordd o ran pontio i economïau cylchol y dyfodol.”

Ynghylch PARC

Lleolir PARC yn Ysgol Busnes Caerdydd ym Mhrifysgol Caerdydd, ac mae’n cynnal ymchwil flaengar i weithgynhyrchu ar wasgar, argraffu 3D, cynllunio a rhagfynegi stocrestri, ynghyd â phontio i economi gylchol sy’n fwy cynaliadwy. Mae canolfan PARC yn gweithio gyda nifer o bartneriaid diwydiannol ac mae’n agored i gwmnïau eraill sy’n ymddiddori mewn dysgu rhagor am ein gwaith. Cysylltwch â ni i gael rhagor o wybodaeth, dilyn ein sianeli LinkedIn a Twitter neu edrych ar www.cardiff.ac.uk/cy/parc-institute-manufacturing-logistics-inventory

Mae Caerdydd wedi ei chydnabod yn ganolfan rhagoriaeth ar gyfer meddygaeth fanwl gan Innovate UK, rhan o’r asiantaeth cyllido ymchwil genedlaethol, Ymchwil ac Arloesedd y DU.

Fe wnaeth Prifysgol Caerdydd, ar y cyd â Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro, partneriaid GIG Cymru a’r Ganolfan Gwyddorau Bywyd, fynychu lansiad y Rhwydwaith Canolfannau Rhagoriaeth ar gyfer Meddygaeth Fanwl y mis diwethaf. Trefnwyd y digwyddiad gan Rwydwaith Trosglwyddo Gwybodaeth (KTN) UKRI.

Mae KTN yn diffinio meddygaeth fanwl fel “technoleg sy’n galluogi diagnosis cynnar a chywir i lywio triniaeth claf, yn ogystal ag argaeledd y therapïau a dargedir”. Mae hyn yn cynnwys cyfuno gwybodaeth biofarcwyr clinigol â datblygiadau mewn technolegau delweddu diagnostig, dadansoddi data a therapïau datblygedig.

Cyfeirir at feddygaeth fanwl yn aml fel meddygaeth haenedig neu bersonoledig, ac mae ganddo’r potensial i drawsffurfio gofal iechyd trwy ddatblygu diagnosteg glinigol a thriniaethau targededig gwell o lawer.

Mae gan Brifysgol Caerdydd a’i phartneriaid bortffolio eang o ymchwil aml-ddisgyblaethol i feddygaeth fanwl, gan gynnwys delweddu, deallusrwydd artiffisial (AI), diagnosteg glinigol, technolegau biofarcwyr, genomeg, therapïau datblygedig a gwyddor data, yn ogystal â meddu ar gysylltiadau cryf â phartneriaid clinigol a busnes.

Mae’r Rhwydwaith yn cynnwys chwe chanolfan rhagoriaeth sylfaenol - Caerdydd. Belfast, Glasgow, Leeds, Manceinion, a Rhydychen - a wnaeth ymuno â’r digwyddiad i gyflwyno a dathlu effaith y canolfannau hyn o ran hyrwyddo arloesi yn y maes hwn.

Yn ychwanegol at hyn, mae’r canolfannau wedi cynnig cyfleoedd i academyddion, busnesau a darparwyr gofal iechyd i weithio ar y cyd er mwyn cyflymu datblygiad meddygaeth fanwl ar gyfer budd iechyd a’r economi.

Mynychwyd y digwyddiad yng Nghanolfan Cynadledda Clwb Pêl-droed Chelsea ar 30 Ionawr gan yr Athro Ian Weeks, a enillodd yn ddiweddar OBE am Wasanaethau i Drosglwyddo Gwybodaeth ac Arloesi Meddygol yn Anrhydeddau’r Flwyddyn Newydd eleni.

Fe wnaeth aelodau’r Bartneriaeth Arloesi Clinigol, Prifysgol Caerdydd (yr Ysgolion Meddygaeth a Pheirianneg) a Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro hefyd fynychu. Cafwyd arddangosfeydd gan Ganolfan Gwyddorau Bywyd Cymru, Technoleg Iechyd Cymru, a Phartneriaeth Genomeg Cymru.

Fe wnaeth eu cyflwyniadau amlygu rhai o gyfleusterau allweddol Caerdydd a meysydd ei harbenigedd mewn meddygaeth fanwl.

Er enghraifft, disgrifiwyd datblygiadau mewn deallusrwydd artiffisial, dysgu peiriannol, a dadansoddeg delweddau, gan ganolbwyntio ar dechnegau newydd sy’n cael eu defnyddio bellach mewn treialon yng Nghanolfan Ganser Felindre i lywio triniaethau canser.

Amlygwyd hefyd waith ar fiofarcwyr amryfal a dysgu peiriannol i alluogi diagnosis cynnar a chywir o heintiad, gan alluogi cleifion i gael eu trin yn fwy effeithlon. Fe wnaeth cyflwyniad pellach ddisgrifio’r cynnydd a wnaed o fewn GIG Cymru wrth gyflwyno system Gymru-gyfan ar gyfer patholeg ddigidol a sefydlu Partneriaeth Genomeg Cymru.

Amlygodd y cyflwyniadau y cyfleusterau unigryw sy’n cyfrannu at amgylchedd rhagorol ar gyfer meddygaeth fanwl yn y rhanbarth, megis CUBRIC (Canolfan Ymchwil Delweddu'r Ymennydd, Prifysgol Caerdydd), PETIC (Canolfan Delweddu Tomograffeg Gollwng Positronau), ac Academi Delweddu Genedlaethol Cymru, a’r galluoedd o fewn gwyddor data a dysgu ffederal sy’n bwysig o ran trin symiau mawr o ddata meddygol.

Mae cyfranogiad Caerdydd yn y rhwydwaith hwn o ganolfannau yn cefnogi amcanion Papur Gwyn Strategaeth Ddiwydiannol y DU a Datganiad Ysgrifenedig diweddar Llywodraeth Cymru ar Feddygaeth Fanwl fel ei gilydd.

Roedd arfer cydweithredol yn niwydiant gwin America Ladin yn ffocws i ymweliad rhyngwladol â’r Ariannin a Chile gan academyddion Prifysgol Caerdydd o’r Prosiect Cydweithredu Er Twf (Co-Growth).

Yn ystod y daith, cyflwynodd y Dr Vasco Sanchez Rodrigues, Darllenwr mewn Logisteg yn adran Rheoli Gweithrediadau Ysgol Busnes Caerdydd ac arweinydd y prosiect Cydweithredu Er Twf, Dr Juan Rendon Sanchez, Cydymaith Ymchwil o’r Ysgol Gwyddorau Cyfrifiadurol a Gwybodeg, ganfyddiadau ymchwil ac arferion gorau ar y cyd i gyrff y diwydiant, gwinllannau a phrifysgolion ledled America Ladin.

Nod yr ymweliad oedd hefyd ennill dealltwriaeth well o’r arferion cydweithredu a fabwysiadwyd yn Chile a’r Ariannin a’r mesurau sy’n cael eu cymryd i greu cadwyni cyflenwi mwy cynaliadwy, tra’n wynebu realiti newid yn yr hinsawdd.

Cyfarfu’r academyddion â’r is-adran o Brifysgol Cuyo (Universidad Nacional de Cuyo, UNCuyo) ym Mendoza, y Brifysgol er Datblygu (Universidad de Desarrollo) a Phrifysgol Diego Portales yn Chile i drafod cynigion ymchwil ar y cyd ac i ddeall yr ymchwil sydd eisoes yn cael ei gwneud yn eu sectorau gwin.

Gwnaethant hefyd gwrdd ag uwch reolwyr o Wines of Chile, gwinllannau San Pedro a Vina Requingua Chile, a Grŵp Peñaflor a gwinllan Trivento sydd ym meddiant Grŵp Concha y Toro, Mendoza, i glywed o lygad y ffynnon yr heriau y mae cynhyrchwyr a chyrff y diwydiant yn eu hwynebu a’r cydweithredu sydd eisoes yn digwydd.

Eglurodd y Dr Sanchez Rodrigues a’r Dr Rendon Sanchez sut mae’r prosiect am hwyluso cydweithredu â sector diodydd Cymru drwy ddefnyddio ymchwil clwstwr, a sut y gallai deilliannau o’r prosiect gael eu defnyddio yn sectorau gwin America Ladin.

“Mae’r prosiect yn fodd i fusnesau dyfu ar y cyd,” eglurodd Dr Vasco Sanchez Rodrigues.

Rhannu galluedd

Ym Mendoza, cyfarfu Dr Sanchez Rodrigues ag is-adran o’r Centro de Estudios y Aplicaciones Logísticas (CEAL) ym Mhrifysgol Cuyo i ddechrau ar gynnig ymchwil ar y cyd.

Y weledigaeth i’r ymchwil ar y cyd yw rhoi egwyddorion y prosiect Cydweithredu er Twf ar waith yn y diwydiant gwin lleol, gyda ffocws ar feicro-winllannau.

Fel yr eglurodd y Dr Sanchez Rodrigues yn ystod ei ymweliad, gall yr ethos gael ei roi ar waith ar bron unrhyw gam o’r gadwyn gynhyrchu gan gynnwys potelu, pecynnu a chludiant, ymhlith pethau eraill.

“Does gan bob busnes yr un gallu i gynhyrchu a photelu, felly y syniad yw rhannu’r galluedd hwnnw,” meddai.

Rhwydwaith rhyngwladol

Bydd rhyngwladoli’r prosiect Cydweithredu er Twf yn sicrhau bod arferion gorau byd-eang yn cael eu nodi a’u deall er mwyn eu defnyddio yn sector diodydd Cymru.

Cardiff University and the PARC Institute have received a circular economy grant of half a million pounds to set up a new Cardiff University RemakerSpace Centre for Redesign, Repair, Remanufacture and Reuse.

A successful joint proposal from Cardiff University and the PARC Institute of Manufacturing Logistics and Inventory was submitted to the Welsh Government in January 2020. The proposal aims at supporting and promoting remanufacturing and repair and help Wales become a leader in the transition to a circular economy. A sum of £0.5 million was granted to Cardiff University to set up a dedicated RemakerSpace centre that will focus on addressing the below issues to drive fundamental attitude changes to the way we design, consume and dispose of products:

1. Increasing consumer awareness of the benefits of reuse, repair, and remanufacturing to help create a more sustainable world.
2. Providing businesses with the skills and equipment needed to develop new commercial opportunities based on remanufacturing and repair services.
3. Rethinking the design of products with an emphasis on repair and after-life considerations. The centre will enable organizations to fully exploit technologies such as Additive Manufacturing (3D Printing) and innovative solutions for repair, remanufacturing and re-use.

This will be achieved by developing and promoting exceptional capabilities for Wales through a new Cardiff University RemakerSpace Centre for Redesign, Repair, Remanufacture, and Reuse located within Cardiff Business School. The RemakerSpace will leverage the School’s world-leading remanufacturing and supply chain optimization research, combined with the access to tools and technologies to educate individuals and companies (both SMEs and large organisations) on the benefits of repair and remanufacturing. Practical training sessions, access to industry leading equipment and experts will help visitors to start their journeys towards the circular economy.

Our aim is also to achieve a self-sustained operation within three years through a range of contributory mechanisms, such as sponsorship, subscription fees, and relevant grant funding schemes. A key role of the centre will be to provide information on other organisations which can help individuals and firms with their remanufacturing requirements. The centre will support rather than compete with such organisations, with the centre’s equipment being made available specifically for (community) upskilling purposes.

To learn more about the centre or if you would like to participate in its working please contact Aris Syntetos or Daniel Eyers, or join our workshop in March to discuss the future of supply chains.

Mae Darllenydd mewn Logisteg a rheoli Gweithrediadau o Ysgol Busnes Caerdydd wedi rhoi benthyg ei harbenigedd i Sefydliad Brenhinol y Syrfëwyr Siartredig (RICS) mewn ymgais i gynyddu ymwybyddiaeth a rhannu gwybodaeth am dechnoleg Cadwyn Bloc (blockchain) mewn cadwyni cyflenwi.

Cyflwynodd Dr Yingli Wang ddosbarth meistr ar gadwyn bloc mewn cydweithrediad â phartneriaid diwydiannol o Arup a Nomitech yng Nghynhadledd Amgylchedd Adeiledig Digidol RICS 2019, gyda gweminar yn dilyn ar rôl cadwyn bloc yn yr economi gylchol ar gyfer Fforwm Amgylchedd Adeiledig y Byd.

Cynhaliwyd y gynhadledd yn Farringdon, Llundain, ar thema cadwyn bloc, ac effaith amrywiol gymwysiadau’r dull hwn ar y galwedigaethau yn yr amgylchedd adeiledig a naturiol.

Roedd Dr Wang yn un o ddeg siaradwr arbenigol oedd wedi dod o’r diwydiant, y byd academaidd a gwasanaethau proffesiynol i gyflwyno’r dosbarth meistr.

Roedd ei sesiwn yn canolbwyntio ar roi sylw i gwestiynau allweddol, gan gynnwys:

• Sut gallai cadwyn bloc newid trafodion eiddo diriaethol?
• Beth yw manteision cadwyn gyflenwi a alluogir gan gadwyn bloc?
• Allai cadwyn bloc sbarduno gwell defnydd o adnoddau a dileu gwastraff deunyddiau?

Yn dilyn llwyddiant dosbarth meistr Dr Wang yn y gynhadledd, gwahoddodd RICS hi i gymryd rhan mewn gweminar trawsffurfio digidol ar rôl cadwyn bloc yn yr economi gylchol, yn benodol yng nghyswllt yr amgylchedd adeiledig.

Mewn cydweithrediad â’r partneriaid diwydiannol Kevin O’Grady, Cyfarwyddwr Cyswllt yn Arup, ac Alexander Bardell, Sylfaenydd SDAvocate, bu Dr Wang yn dadansoddi gallu cadwyn bloc i olrhain a phrofi tarddiad er mwyn cyflawni gwerth mewn cadwyni cyflenwi yn yr economi gylchol.

Creu gwerth

Yn dilyn cyflwyniad byr i gysyniad yr economi gylchol gan Mr Bardell, bu Dr Wang yn canolbwyntio ar alluoedd unigryw technoleg cadwyn bloc o gymharu â strwythurau cofnodi eraill.  Mae’r rhain yn cynnwys:

• Gwelededd paralel
• Tryloywder
• Perchnogaeth
• Gallu i olrhain
• Masnachu rhwng cymheiriaid
• Contractio clyfar.

Fodd bynnag, pwysleisiodd fod rhaid sicrhau achos cryf dros fabwysiadu’r dechnoleg hon i ddefnyddwyr yn yr economi gylchol, dros ben tarddiad a gallu i olrhain.

Gan dynnu ar ei gwaith ymchwil helaeth ar gadwyn bloc, rhannodd Dr Wang astudiaeth achos ar Walmart.

Mae’r uwch-gwmni masnachu amlwladol wedi gorfodi ei holl gyflenwyr llysiau gwyrdd deiliog i ddefnyddio cadwyn bloc, fel bod modd olrhain cynnyrch yn ôl i’r ffynhonnell mewn eiliadau, os bydd angen gwneud hynny ar unrhyw adeg.

Wrth fyfyrio ar y dull hwn o roi cadwyn bloc ar waith mewn cadwyn gyflenwi, dywedodd: “Mae ganddyn nhw reswm da iawn i wneud hyn, oherwydd os oes problem iechyd a diogelwch gyda’u cynnyrch, gallan nhw eu holrhain a’u hadalw’n gyflym iawn.  Wrth ddefnyddio dulliau traddodiadol, gallai’r broses hon gymryd diwrnodau, os nad wythnosau.

“Yn y dyfodol, bydd yn anochel bod yr amgylchedd adeiledig yn dilyn yr un llwybr”, dywedodd wrth gloi.

Mae RICS yn gorff proffesiynol a gydnabyddir yn fyd-eang, a luniwyd i gyflawni newid cadarnhaol yn yr amgylcheddau adeiledig a naturiol.

Mae llwyddiannau rhagorol arbenigwyr y Brifysgol wedi cael eu cydnabod ar restr Anrhydeddau Blwyddyn Newydd y Frenhines ar gyfer 2020.

Mae’r Athro Sophie Gilliat-Ray, o’r Ysgol Hanes, Archaeoleg a Chrefydd, yn derbyn OBE am wasanaethu Addysg a Chymunedau Mwslimaidd ym Mhrydain.

Mae gwaith yr Athro Gilliat-Ray yn canolbwyntio ar astudiaethau cymdeithasol, gwyddonol ac anthropolegol crefydd ym mywyd cyhoeddus Prydain, ac mewn sefydliadau cyhoeddus yn arbennig.

Mae hi wedi cynnal ymchwil helaeth i gaplaniaeth, yn enwedig mewn carchardai ac ysbytai, ers 1994. Mae cyfarwyddwr sefydlol Canolfan Islam-UK y Brifysgol, yr Athro Gilliat-Ray, wedi ymrwymo i ymchwil sy’n hyrwyddo dealltwriaeth o Islam a bywyd cymunedau Mwslimaidd ym Mhrydain.

Mae’r Athro Ian Weeks, Deon Arloesedd Clinigol i Goleg Gwyddorau Biofeddygol a Bywyd y Brifysgol, wedi cael OBE am wasanaethu trosglwyddiad gwybodaeth ac arloesedd meddygol.

Ers dros 30 mlynedd, mae’r Athro Weeks wedi ymgymryd ag ymchwil ac arloesedd at ddiben datblygu profion diagnostig newydd ar gyfer clefydau dynol, a’u gweithgynhyrchu.

O ganlyniad i weithio gyda chydweithwyr o’r byd academaidd, y gwasanaethau iechyd a diwydiant, mae profion cyflym a chywir bellach ar gael i lawer o filiynau o gleifion ar draws y byd, gan gynnwys profion diagnostig ar gyfer canser, heintiau, diabetes a llawer o afiechydon eraill, yn ogystal â phrofion banc gwaed sy’n sgrinio gwaed a roddir am bathogenau megis HIV a hepatitis.

Mae diddordebau cyfredol yr Athro Weeks yn ymwneud â datblygiad “meddygaeth drachywir” lle mae gwybodaeth o sawl dull diagnostig yn cael ei dadansoddi ar yr un pryd gan ddeallusrwydd artiffisial er mwyn cynorthwyo gweithwyr gofal iechyd i bennu clefyd y claf yn fwy cyflym a chywir. Felly, bydd hyn yn hwyluso’r gwaith o bennu’r driniaeth fwyaf priodol yn gynnar.

Meddai’r Athro Weeks: “Rwyf wrth fy modd yn cael yr anrhydedd hon, sy’n tystio i sgiliau, arbenigedd ac ymrwymiad nifer o gydweithwyr ar draws ystod o wahanol sefydliadau cyhoeddus a sector preifat rydw i wedi bod yn ddigon ffodus i allu cael gweithio gyda nhw dros y blynyddoedd."

Fe gafodd yr Athro Phillip Jones o Ysgol Pensaernïaeth Cymru ei gydnabod ag OBE am wasanaethu pensaernïaeth a datgarboneiddio.

Ac yntau’n Gadair y Gwyddorau Pensaernïol a’r Sefydliad Ymchwil Carbon-Isel (LCRI), ac yn gyd-gyfarwyddwr Sefydliad Ymchwil Systemau Ynni’r Brifysgol, mae ymchwil yr Athro Jones yn canolbwyntio ar ddyluniadau ynni-isel, carbon-Isel a chynaliadwy yn yr amgylchedd adeiledig.

Yn 2015, datblygodd yr Athro Jones y tŷ ynni-positif cost-isel cyntaf ar y cyd â thîm o’r Ysgol.

Cafodd y tŷ ei ddylunio a'i adeiladu'n rhan o brosiect LCRI SOLCER, a hwn oedd y cyntaf i gyfuno sawl elfen am y tro cyntaf, sef llai o alw am ynni, cyflenwad ynni adnewyddadwy yn rhan o’r adeilad, a lle i storio ynni.

Mae’r Athro Jones hefyd wedi ymgynghori ynghylch yr amgylchedd ar gyfer prosiectau sy’n cynnwys dadansoddiad ynni o ddatblygiad Ynys Perl yn Qatar (2007), ffiseg adeiladu ar gyfer tŵr ynni-isel

Lighthouse a ddyluniwyd gan Atkins yn Nubai (2008) a dadansoddiad amgylcheddol o’r estyniad i Amgueddfa Kunsthaus yn Zurich (2011).

Fe yw Cadeirydd Bwrdd Cymru Gynnes CYF, rhaglen diddordeb cymunedol sy’n canolbwyntio ar leihau tlodi tanwydd ac yntau yw Cadeirydd Pwyllgor Cynghorol Rheoliadau Adeiladu Llywodraeth Cymru.

Meddai’r Athro Jones: “Rwyf wrth fy modd yn derbyn OBE am wasanaethu Pensaernïaeth a Datgarboneiddio. Hoffwn i ddiolch i bawb rydw i wedi gweithio gyda nhw dros y blynyddoedd am eu cefnogaeth. Dyma gydnabyddiaeth gadarnhaol am ein cynnydd tuag at amgylchedd adeiledig sero-carbon mwy cynaliadwy.”

Derbyniodd yr Athro Timothy Walsh, o’r Ysgol Meddygaeth, OBE am wasanaethu Microbioleg a Datblygiad Rhyngwladol.

Ers dros 20 mlynedd, mae’r Athro Walsh wedi bod yn astudio ymwrthedd gwrthficrobaidd (AMR).

Mae’n ficrobiolegydd arweiniol i Banel Cynghorol Arbenigol Cronfa Fleming – rhaglen adeiladu capasiti ymwrthedd gwrthficrobaidd gwerth £265 miliwn gyda diddordeb arbennig yn Nigeria, Pakistan a Bangladesh – ac mae’n gynghorydd i Sefydliad Iechyd y Byd, Canolfan Tsieina ar gyfer Rheoli ac Atal Clefydau a Médecins Sans Frontières.

Mae hefyd yn arwain prosiect sy’n archwilio baich sepsis ymhlith babanod newydd-anedig ym Mhakistan, India, Bangladesh, Rwanda, De Affrica, Nigeria ac Ethiopia. Hyd yn hyn, mae’r prosiect wedi cofrestru 36,000 o famau ac wedi dadansoddi 2,600 o achosion o sepsis.

Yn ddiweddar, dyfarnwyd grant MRC iddo i sefydlu system gwyliadwriaeth AMR ledled Fietnam ar y cyd â Phrifysgol Rhydychen a Chanolfan Ymddiriedolaeth Wellcome yn Hanoi. Ar ben hynny, mae’n cynnal astudiaethau clinigol sy’n archwilio baich AMR yng nghymuned ac ysbytai yn Sao Paolo (Brasil), Phitsanulok (Gwlad Thai) a Tanta (yr Aifft).

Rheolwr Partneriaethau’r Porth Cymunedol yw Ali Abdi, ac mae wedi cael BEM am wasanaeth gwirfoddol i gymuned BAME Caerdydd.

Ymunodd Ali â thîm Porth Cymunedol y Brifysgol ym mis Hydref 2015. Mae ei waith yn canolbwyntio ar feithrin partneriaeth lwyddiannus rhwng Prifysgol Caerdydd a chymuned Grangetown a rheoli digwyddiadau cymunedol ym Mhafiliwn Bowlio Grange.

Dywedodd Ali: “Roedd clywed fy mod i ar Restr Anrhydeddau Blwyddyn Newydd y Frenhines yn gryn syndod, ond wrth gwrs, rydw i wrth fy modd ac mae’n anrhydedd fawr. Mae helpu cymuned Grangetown yn rhywbeth rydw i wastad wedi’i wneud. Mae’n rhywbeth greddfol ac mae’n ymwneud ag ymdrechu i wneud gwahaniaeth ac nid er mwyn cydnabyddiaeth, er bod hyn yn newyddion annisgwyl ond dymunol i mi."

Dyma’r cynfyfyrwyr sydd wedi cael cydnabyddiaeth:

• Brian Wilson LVO (Dip.Ôl-radd 1971) – CBE
• Martin Semple (Tystysgrif Ôl-radd 1991) - MBE
• Richard Tuffrey (BSc 1980, Dip.Ôl-radd 1983) - MBE
• Yr Athro Dr Jane Melton (BSc 1987) - MBE
• Cerian Angharad (BSc 1992) - MBE
• Yr Athro Elizabeth Hughes (BSc 1979) - MBE
• Syr Thomas Hughes (MSc 2000) - OBE
• Javad Marandian (BEng 1988) - OBE
• Brian Ellam (BMus 1985) - BEM
• Syr Keith Thomas FBA (Anrh 1995) – CH

Ceir rhestr lawn yr Anrhydeddau Blwyddyn Newydd 2020 yma.