Newyddion

TV producer and Bad Wolf founder Jane Tranter told an enthralled audience what the future could hold for South Wales’ film production industry at the Royal Television Society Cymru Wales’ annual lecture.

Jane’s keynote lecture, which was hosted by the School of Journalism, Media and Culture, outlined her professional journey from BBC Drama Commissioner in London, to Director of BBC Worldwide Productions in Los Angeles, and most recently, the foundation of Bad Wolf in Wales.

Bad Wolf’s first production was Da Vinci’s Demons for Starz and persuading the US network to base production in Wales was no easy task.

Jane said, “We believed in Wales, its production community, its creative community, its brilliant crews and we were convinced that the American dollars would get better value from Wales than anywhere else in the world.”

Fast forward to 2019 and the studio is set to produce three blockbuster productions this year alone.

However, Jane expressed concern about the speed and degree of investment in the supporting industries necessary to support not just Bad Wolf but new companies seeking to base productions in South Wales.

Were that investment to be found, Jane outlined the possibility that an even bigger success story could be just around the corner for Wales’ creative sector.

“There’s no reason why Wales couldn’t be the UK - or even European - leader in the creative industries. No reason why we can’t work together to build a sustainable, creative workforce, which will be able to maintain a critical momentum once the initial wave of investment is over.”

Jane Tranter explains the message behind her keynote lecture.

Dr Caitriona Noonan, an expert in the fields of television production, public service broadcasting and cultural policy said, "Jane passionately outlined the unique nature of screen industries. This is a risky industry, but one which holds immense value, both economically and culturally for Wales.

"The story of Bad Wolf’s investment in Wales demonstrates the complex mix of entrepreneurship, policy and investment needed in the sector.

"Today Wales and its creative sector are seen on screens worldwide but as Jane warned we must ensure there is a strategy for growth which includes deepening the talent pool and building local creative businesses . For me Jane and Bad Wolf demonstrate the enduring value of local production in the age of global television."

Bydd ymchwilwyr ym Mhrifysgol Caerdydd yn astudio’r cynnydd yn y cyfryngau gwleidyddol amgen ar-lein ac agweddau’r cyhoedd tuag at y cyfryngau prif ffrwd.

Bydd y prosiect tair blynedd, a arweinir gan Dr Stephen Cushion, Darllenydd yn Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant, yn ymchwilio i gynhyrchiad, cynnwys a defnydd o’r cyfryngau gwleidyddol amgen asgell chwith a dde ar-lein.

Wrth wneud hynny, bydd hefyd yn edrych ar sut mae’r cyhoedd wedi ymddieithrio rhag y cyfryngau prif ffrwd, gan ymchwilio i’r rhesymau pam mae rhai pobl yn troi at ffynonellau newyddion amgen.

Dywedodd Dr Cushion: “Ysgogwyd yr astudiaeth er mwyn ymateb i’r llu o bleidleiswyr a aeth y tu hwnt i’r cyfryngau prif ffrwd yn ystod ymgyrch etholiad cyffredinol y DU yn 2017 a throi at gyfryngau gwleidyddol amgen ar-lein, megis The Canary, Evolve Politics, Skwawkbox, Westmonster a Breitbart UK.

“Roedd y gwefannau hyn yn rhan greiddiol o’r ymgyrch gan eu bod o fewn cyrraedd i’r pleidleiswyr ar draws y llwyfannau cyfryngau cymdeithasol, gan osgoi dibyniaeth ar fathau confensiynol o newyddion. Nod ein prosiect yw deall pam mae pobl yn troi at gyfryngau gwleidyddol amgen ac edrych yn feirniadol ar y math o wybodaeth a gynigir.”

Mae’r prosiect, ‘Y tu hwnt i gyfryngau prif ffrwd: Deall twf cyfryngau gwleidyddol amgen ar-lein’, yn cael ei gefnogi gan grant ymchwil o £517,731 a ddyfarnwyd gan y Cyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol.

Drwy weithio gyda newyddiadurwyr, gwleidyddion a rheoleiddwyr cyfryngau, nod yr astudiaeth yw myfyrio ar oblygiadau ehangach y duedd.

Ychwanegodd Dr Cushion: “Rydym yn byw mewn cyfnod eithriadol ac mae’n bwysicach nag erioed bod y cyhoedd yn gallu cael gafael ar newyddion a sylwebaeth gywir am ddigwyddiadau gwleidyddol sy’n mynd rhagddynt. Bydd yr ymchwil hon yn taflu goleuni ar ddull cynyddol boblogaidd o gael newyddion a’i oblygiadau ar gyfer dyfodol ein democratiaeth.”

Dr Richard Thomas, Uwch-ddarlithydd ym Mhrifysgol Abertawe, yw Cyd-ymchwilydd y prosiect. Caiff cynorthwy-ydd amser llawn ei gyflogi am dair blynedd hefyd. Mae’r rôl yn cael ei hysbysebu ar hyn o bryd.

Mae Syr Mark Walport wedi ymweld â Phrifysgol Caerdydd i gael gwybod rhagor am ei gwaith yn hybu diwydiannau sgrîn yn ne Cymru.

Cafodd Prif Weithredwr Ymchwil ac Arloesedd y DU (UKRI) sydd newydd ei ffurfio, daith o amgylch cartref newydd yr Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant yn Dau Sgwâr Canolog, cyn cael rhagor o wybodaeth am y Clwstwr Creadigol.

Yn gynharach eleni, arweiniodd y Brifysgol gais llwyddiannus i Gyngor Ymchwil y Celfyddydau a’r Dyniaethau (AHRC). Mae’r Rhaglen Clystyrau Diwydiannau Creadigol, sy’n rhan o Strategaeth Ddiwydiannol Llywodraeth y DU, yn dod â thalent ymchwil o’r radd flaenaf ynghyd o brifysgolion gorau’r DU a chwmnïau a sefydliadau o bob rhan o’r sector creadigol.

Gan weithio mewn partneriaeth â Phrifysgol De Cymru a Phrifysgol Metropolitan Caerdydd, ynghyd â Llywodraeth Cymru, Cyngor Caerdydd, pob un o’r prif ddarlledwyr yng Nghymru, a thros 60 o fusnesau’r diwydiant, mae Clwstwr Creadigol yn un o naw prosiect sydd wedi’u dewis ar gyfer y ffrwd ariannu 5 mlynedd.

Yn rhan o’i ymweliad, cafodd Syr Mark gyflwyniad i’r Clwstwr Creadigol gan y cyfarwyddwr, yr Athro Justin Lewis, yn ogystal â chlywed gan bartneriaid y brifysgol ac unigolion o’r diwydiant. Aeth hefyd i ymweld â phencadlys newydd BBC Cymru, sydd y drws nesaf i’r Ysgol.

Dywedodd Syr Mark Walport, a oedd yng Nghaerdydd i lansio UKRI yng Nghymru: “Mae ehangder a dyfnder ymchwil ac arloesedd yng Nghymru yn chwarae rôl bwysig wrth sbarduno llwyddiant y DU ar lwyfan y byd, ac mae Clwstwr Creadigol ym Mhrifysgol Caerdydd yn enghraifft wych.

“Wrth ddwyn talent ymchwil o’r radd flaenaf ynghyd o brifysgolion blaenllaw a chwmnïau a sefydliadau ar draws y sector creadigol, bydd yn gwneud yn siŵr bod diwydiannau sgrîn sy’n ffynnu yn y rhanbarth hwn yn cyrraedd eu llawn botensial.”

Dywedodd yr Athro Justin Lewis: “Rydym wrth ein bodd o allu dangos i Syr Mark Walport, pennaeth UKRI, pa waith mae Clwstwr Creadigol yn ei wneud i roi arloesedd wrth wraidd y diwydiant sgrîn yn ne Cymru.

“Ers derbyn Clwstwr y Diwydiannau Creadigol gan AHRC ym mis Medi, rydym wedi bod yn gwneud y gwaith paratoi ar gyfer Clwstwr Creadigol gyda’r bwriad o allu agor ceisiadau diwydiannol ar gyfer y rhaglen Ymchwil a Datblygu cyntaf ym mis Mawrth 2019.

Gan roi pwyslais ar y diwydiannau sgrîn – cynhyrchiant ffilm a theledu a’u cadwyni cyflenwi – bydd academyddion o dair prifysgol Caerdydd yn cydweithio i lunio gwaith ymchwil a all helpu’r sîn yn ne Cymru, sydd eisoes yn ffynnu, i gyrraedd ei llawn botensial.

Ym mis Medi, symudodd y myfyrwyr newyddiaduraeth i adeilad modern newydd yn y Sgwâr Canolog, sydd wedi gwella technoleg a chysylltiadau gyda’r cyfryngau Cymraeg.

Mae un o fyfyrwyr mwyaf disglair yr UDA yn paratoi ar gyfer gyrfa ym myd newyddiaduraeth trwy radd meistr ym Mhrifysgol Caerdydd.

Mae Klaudia Jaźwińska yn un o 43 o dderbynwyr Ysgoloriaeth Marshall 2018 sydd wedi ymgymryd â chyrsiau mewn sefydliadau ar draws y DU. Mae hi wedi dewis astudio MSc mewn Newyddiaduraeth Gyfrifiadurol a Data.

Dywedodd: “Mae newyddiaduraeth foesegol o safon, sy’n ymdrin â materion go iawn sy’n effeithio ar bobl, yn bwysicach nag erioed. Nid oes unman arall yn y DU yn cynnig cwrs sy’n rhoi sgiliau mor ymarferol a pherthnasol i newyddiadurwyr ymchwiliol.

“Rwy’n ennill sgiliau gwerthfawr a fydd yn fy ngalluogi i ddehongli a chwestiynu’r nifer cynyddol o wybodaeth sy’n cael ei gasglu drwy ddulliau digidol.”

Mae Ysgoloriaethau Marshall yn ariannu Americanwyr ifanc deallus i astudio am radd yn y Deyrnas Unedig. Mae’r ysgoloriaeth yn rhoi cyfle iddynt ymgymryd ag astudiaeth raddedig dros gyfnod o ddwy flynedd mewn sefydliad o’u dewis. Mae’n un o’r anrhydeddau uchaf y gall myfyriwr israddedig o’r UDA ei dderbyn, ac mae nifer o’r myfyrwyr yn mynd yn eu blaenau i fod yn arweinwyr y dyfodol neu gael swyddi o gryn bwysigrwydd yn yr UDA.

Mae’r ysgoloriaethau yn hynod gystadleuol ac uchel eu parch, gyda nifer o’r enillwyr yn dewis Prifysgolion Rhydychen neu Gaergrawnt neu sefydliadau yn Llundain ar gyfer eu hastudiaethau yn bennaf.

Bu Klaudia yn astudio BA mewn Astudiaethau Byd-eang a Newyddiaduraeth ym Mhrifysgol Lehigh yn yr UDA, ac ymgymryd â rôl prif olygydd papur newydd ei phrifysgol.

“Rwy’n teimlo’n hynod o falch o fod wedi ennill yr ysgoloriaeth hon,” meddai Klaudia, a fydd yn treulio’r flwyddyn yng Nghaerdydd cyn gwneud cais i astudio am flwyddyn mewn lleoliad arall yn y DU. “Hoffwn ddefnyddio fy ngwybodaeth a fy mhrofiad i daflu goleuni ar y llu o anghydraddoldebau yn y byd. Mae’r newyddiaduraeth orau yn rhoi llais i’r rheini nad ydynt yn cael eu clywed ac rwy’n bwriadu gwneud popeth o fewn fy ngallu i gyfrannu at yr achos hwn.”

Mae adroddiad gan Brifysgol Caerdydd yn dangos i ba raddau mae'r broses o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus yn cael ei dylanwadu gan ddadansoddeg data erbyn hyn.

Mae'r astudiaeth, Data Scores as Governance, yn ffrwyth prosiect ymchwil a gynhaliwyd dros flwyddyn gan Lab Cyfiawnder Data yr Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant.

Astudiodd yr ymchwilwyr systemau data gwasanaethau llywodraeth ledled y DU i asesu i ba raddau mae penderfyniadau am unigolion yn cael eu gwneud gan sgoriau data ac algorithmau. Cynhaliwyd cyfweliadau â gweithwyr yn y maes hefyd i weld sut mae gwybodaeth a gesglir am y bobl sy'n dod i gysylltiad â nhw yn cael ei defnyddio a'i dosbarthu.

Mae eu canfyddiadau'n dangos bod arferion casglu a rhannu data ar draws cynghorau lleol ac adrannau llywodraeth yn gyffredin erbyn hyn.

Dywedodd Cyd-Gyfarwyddwr y Labordy Cyfiawnder Data, Dr Arne Hintz: "Rydyn ni wedi dod i arfer â'r ffaith bod ein data'n cael ei ddefnyddio ar-lein i benderfynu pa hysbysebion neu negeseuon i'n dangos ar y cyfryngau cymdeithasol. Ond am y tro cyntaf, mae ein hymchwil yn dangos i ba raddau mae ein data'n cael ei ddefnyddio i benderfynu sut y dylem gael ein trin gan wasanaethau cyhoeddus.

Ychwanegodd y Cyd-gyfarwyddwr, Dr Joanna Redden: "Yn y rhan fwyaf o achosion, gwelsom fod systemau data wedi cael eu rhoi ar waith o ganlyniad i fesurau llymder, er mwyn blaenoriaethu adnoddau."

Mae rhoi 'sgoriau risg' o ran bod yn agored i niwed a throseddu, yn enwedig, yn duedd gynyddol, yn ôl awduron yr adroddiad.

Er enghraifft, cafodd system Qlik Sense Heddlu Avon a Gwlad yr Haf ei pheilota am y tro cyntaf yn 2016, ac erbyn hyn mae ganddi dros 30 o gymwysiadau ar draws y timau. Mae'r system yn fodd o asesu perfformiad yn ogystal â rhagweld anghenion plismona. Mae'r platfform yn creu proffiliau ar gyfer unrhyw unigolyn sy'n rhyngweithio â swyddogion heddlu, cyn asesu ei lefel risg.

Mae awdurdodau lleol hefyd yn casglu data fel mater o drefn, ac yn defnyddio'r data hwn i benderfynu faint o flaenoriaeth sy'n cael ei rhoi i unigolyn penodol o ran lefel cymorth. Mae canolfan integredig Cyngor Dinas Bryste yn cyfuno data am yr "holl faterion cymdeithasol" ar draws y ddinas ar gyfer plant a theuluoedd, er mwyn rhoi "dealltwriaeth holistaidd" o'u hanghenion. Erbyn hyn mae'r system yn defnyddio modelu rhagfynegol i baratoi ar gyfer "tueddiadau yn y dyfodol". Mae Mynegai Preswylwyr Camden yn cael ei gynnal gan Gyngor Camden, sef yr awdurdod lleol cyntaf i ymgorffori system rheoli data meistr, fel y gellir cael "un darlun o ddinesydd".

Bydd canfyddiadau llawn yr adroddiad yn cael eu cyflwyno yn y Neuadd Ganolog yn Westminster, Llundain, heddiw.  (Dydd Llun 19 Tachwedd 2018.) Mae map rhyngweithiol ar-lein wedi cael ei ddatblygu i alluogi llunwyr polisïau, newyddiadurwyr a'r cyhoedd i archwilio sut mae gwahanol sefydliadau yn y sector cyhoeddus yn defnyddio dadansoddeg data wrth wneud penderfyniadau.

Ychwanegodd y Cyd-gyfarwyddwr, Dr Lina Dencik: “Nid oes safonau ar waith ar gyfer sut mae systemau data'n cael eu rhoi ar waith ar draws awdurdodau lleol. Mae rhai'n cael eu datblygu'n fewnol tra bod eraill yn cael eu datblygu'n allanol heb ofynion penodol ar gyfer archwilio, ymgynghori neu asesu effaith.

Daw'r casgliadau wrth i'r Athro Philip Alston, Rapporteur Arbennig y Cenhedloedd Unedig ar gyfer tlodi eithafol a hawliau dynol, orffen ymholiad a gynhaliwyd dros bythefnos i lefelau tlodi a chaledi ledled y DU, sy'n cynnwys canolbwyntio ar algorithmau ym maes lles.

Bydd ei adroddiad yn cynnwys tystiolaeth a gasglwyd gan y Labordy Cyfiawnder Data o weithwyr proffesiynol ar y rheng flaen a'r rhai sy'n gweithio ar dlodi, lles a hawliau dinasyddion, sy'n rhannu eu pryderon ynghylch digideiddio a dataeiddio gwasanaethau cyhoeddus.

Video - Dr Joanna Redden talks about the visit of Professor Alston

Mae Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant Prifysgol Caerdydd yn y seithfed safle ar gyfer Cyfathrebu ac Astudiaethau'r Cyfryngau yn y Times Good University Guide 2019.

Edrychodd y Times ar naw deg saith prifysgol yn y DU, ac enwyd yr Ysgol fel y gorau yng Nghymru.

Daw’r anrhydedd hon ar ôl i'r Ysgol fod ymhlith y pump uchaf am y bumed flwyddyn yn olynol yn nhablau cynghrair y Guardian ar gyfer prifysgolion, ac yn drydydd ar hugain yn fyd-eang ar gyfer Cyfathrebu ac Astudiaethau'r Cyfryngau yn Rhestr QS o Brifysgolion Gorau’r Byd yn ôl Pwnc.

Wrth groesawu'r newyddion, dywedodd Pennaeth yr Ysgol, yr Athro Stuart Allan: "Rydym wrth ein bodd i weld bod rhestr ddiweddaraf y Times yn cadarnhau ein statws fel un o Ysgolion mwyaf blaenllaw’r DU yn ein maes.”

"Mae'r canlyniad hwn yn adlewyrchu ein hymrwymiad i addysgu a gyfoethogir gan ein harbenigedd ymchwil a blaenoriaethau a arweinir gan y proffesiwn ar draws amrywiaeth o gyfryngau ym maes cyfathrebu."

Eleni, mae canolfannau a grwpiau ymchwil yr Ysgol wedi ennill nifer o gontractau ymchwil nodedig, sy'n cyd-fynd â nifer o fentrau sy'n cysylltu’r Ysgol gydag ystod eang o rwydweithiau proffesiynol ym maes newyddiaduraeth, ymchwil data, a'r diwydiannau diwylliannol a chreadigol.

Ychwanegodd yr Athro Allan, "Mae'r safleoedd hyn yn cynrychioli llwyddiannau pwysig, ond dim ond rhan o'r stori yw hynny. Rydym hefyd yn gwerthuso ein cynnydd yn seiliedig ar dwf a datblygiad ein myfyrwyr, ac effaith ein gwaith ar y gymuned ehangach”."

Mae’r Times/Sunday Times Good University Guide yn cael ei gyhoeddi’n flynyddol.