Trawsnewid mynediad at arysgrifau o Athen ac Atica hynafol

Dan arweiniad yr Athro Stephen Lambert, mae AIO wedi agor mil o flynyddoedd o hanes, gan ddarparu cyfieithiadau Saesneg anodedig chwiliadwy o arysgrifau am y tro cyntaf.

Mae AIO, sydd bellach yn cynnig mwy o gyfieithiadau Saesneg nag unrhyw adnodd arall yn fyd-eang, yn gwneud y ffynonellau cyfoethog hyn yn fwy hygyrch i weithwyr treftadaeth proffesiynol, ymwelwyr ag amgueddfeydd, athrawon a myfyrwyr ledled y byd, waeth beth fo'u gwybodaeth am Ladin neu Groeg hynafol.

Ffenestr i fyd hynafol

Mae arysgrifau Atig yn cyfrif am un rhan o bump o'r cyfanswm o Groeg Hynafol, sy'n ffurfio'r ffynhonnell ddogfennol bwysicaf unigol ar gyfer hanes Athen ac Atica hynafol, gyda rhagor o ddarganfyddiadau bob blwyddyn.

Drwy roi cipolwg cyfoethog i ni ar y gymdeithas ddylanwadol hon a'i gwleidyddiaeth, ei heconomeg a'i hanes diwylliannol, mae'r 20,000 o destunau cerrig cerfiedig hyn yn datgelu gwybodaeth fanwl nad yw ar gael mewn tystiolaeth arall o 700CC – OC300. Er enghraifft, o'r 63,000 o ddinasyddion a thrigolion Athenaidd, dynion a menywod, a adnabyddir yn ôl enw, mae naw o bob deg yn hysbys o arysgrifau.

Dechreuadau a arweinir gan ymchwil

Ers lansio i ddechrau ym mis Rhagfyr 2012 gyda chyfieithiadau Saesneg o'r 281 o gyfreithiau ac archddyfarniadau Athenaidd o'r 4edd ganrif CC a olygwyd gan yr Athro Lambert yng nghorpws awdurdodol Academi Berlin, Inscriptiones Graecae, mae AIO wedi ehangu i ymgorffori bron i un o bob deg o'r holl arysgrifau Atig hysbys, gan gyrraedd 1837 o gofnodion erbyn mis Gorffennaf 2020.

Gyda 32 o gyfranwyr ledled Ewrop, yr Unol Daleithiau ac Awstralia a oruchwylir gan yr Athro Lambert, mae AIO yn gweithio mewn ffordd ddynamig drwy fframwaith unigryw a system rheoli cynnwys bwrpasol mewn Python gan ddefnyddio fframwaith Django sy'n cynnig cyfle i ddatblygu. Erbyn hyn, mae’r nodweddion yn cynnig mapio data a thestunau Groeg o ffynonellau gwreiddiol gan gynnwys delweddau.

Chwyldroi hygyrchedd arysgrifau 'coll'

Mae gan AIO gyrhaeddiad byd-eang, gyda bron i ddwy ran o dair o ddefnyddwyr yn dod o’r tu allan i'r DU a 5,000 o ymweliadau ar-lein bob mis. Mae AIO wedi cyrraedd 172 o wledydd hyd yma, gydag ymweliadau o UDA, Gwlad Groeg, yr Iseldiroedd, yr Eidal, yr Almaen, Awstralia, Ffrainc a Japan fwyaf aml.

Mae tîm yr Athro Lambert wedi ehangu cyrhaeddiad casgliadau a ddelir yn y DU drwy wneud pob un o'r 250 o arysgrifau Atig a gedwir yng nghasgliadau'r DU yn hygyrch am y tro cyntaf, yn ogystal â datgelu arysgrifau nad oeddent wedi'u cyhoeddi o'r blaen a nodi'r uniadau rhwng darnau yn y DU ac Athen. Ymhlith y rhain mae arysgrifau a gedwir yng nghasgliad yr Amgueddfa Brydeinig, ac mae nifer o gyfrolau wedi cael eu golygu gan yr Athro Lambert ei hun.