Ewch i’r prif gynnwys
Yr Ysgol Deintyddiaeth

Deall profiadau o brofedigaeth yn ystod y pandemig

A health professional supporting a bereaved family member

Ymchwilwyr dan arweiniad Dr. Archwiliodd Emily Harrop ym Mhrifysgol Caerdydd a Dr. Lucy Selman ym Mhrifysgol Bryste sut y dylanwadodd pandemig COVID-19 ar brofiadau personol pobl o brofedigaeth, a'r gefnogaeth a gawsant.

Cefnogodd Dr. Damian Farnell a Dr. Renata Medeiros Mirra yn Ysgol Deintyddiaeth Prifysgol Caerdydd yr astudiaeth hefyd drwy gynnal dadansoddiadau ystadegol o ddata'r arolwg.

Deall profiadau pobl

Amcangyfrifir bod ton gyntaf y pandemig COVID-19 wedi digwydd rhwng mis Mawrth 2020 a mis Mai 2020. Cwblhaodd 711 o bobl a brofodd brofedigaeth yn ystod y cyfnod hwn holiadur ar-lein am eu profiad personol, fel rhan o astudiaeth a gynhaliodd Dr. Emily Harrop a Dr. Lucy Selman.

Yn dilyn dadansoddiad ystadegol o'r data a gasglodd Dr. Damian Farnell a Dr. Renata Medeiros Mirra, darganfuwyd bod:

  • nid oedd 54.3% yn gallu ymweld â'r ymadawedig cyn eu marwolaeth
  • cafodd 57.8% gyswllt cyfyngedig â’r unigolyn yn nyddiau olaf eu bywyd
  • nid oedd 63.9% yn gallu ffarwelio fel y byddent wedi hoffi
  • profodd 93.4% drefniadau angladd cyfyngedig
  • roedd 66.7% yn dioddef o arwahanrwydd cymdeithasol ac unigrwydd
  • cafodd 80.7% gyswllt cyfyngedig â pherthnasau agos eraill neu ffrindiau

Ar ben hynny, profodd 28.2% o'r galarwyr lefelau difrifol o alar yn dilyn eu colled.

alt text

“Garw fu. Mae'n dal i fod felly gan fy mod yn teimlo bod y broses alaru gymaint gwaeth ’nawr o ganlyniad i arwahanrwydd a diffyg cyswllt a thrawma marwolaeth sydyn [Name], a pheidio â chael unrhyw amser gydag ef. Rwy’n dweud wrth bobl, oni bai eich bod yn sydyn, yn ystod y pandemig hwn, wedi colli rhywun yr oeddech yn ei garu’n angerddol, na allwch fyth ddeall y teimladau o enbydrwydd, anobaith a thristwch, a bod cymaint wedi'i rwygo oddi wrthyf fi a'm plant."
Gwraig mewn profedigaeth

Adrodd ar y canfyddiadau

Cyflwynwyd canfyddiadau'r astudiaeth yn lansiad Comisiwn y DU ar Brofedigaeth ym mis Mehefin 2021, ar y cyd â datganiad cyhoeddus gan y Gweinidog Iechyd Meddwl i fynd i'r afael â'r bylchau a'r heriau a nodwyd gan yr astudiaeth.

Wrth symud ymlaen, bydd yr astudiaeth yn canolbwyntio ar effeithiau tymor hir y profedigaethau hyn, ac effaith COVID-19 ar wasanaethau a gofal ynghylch profedigaeth.

Patient in a hospital bed

Ffeithiau allweddol

  • cofnodwyd 755 miliwn o achosion COVID-19 wedi'u cadarnhau a 6.9 miliwn o farwolaethau o COVID-19 yn fyd-eang ers 10 Chwefror 2023 gan Sefydliad Iechyd y Byd
  • ar gyfer pob un o'r marwolaethau hyn, roedd tua naw aelod agos o'r teulu neu ffrindiau a brofodd brofedigaeth

Effaith pandemig COVID-19 ar wasanaethau profedigaeth

Nododd 67.3% o wasanaethau fod grwpiau ag anghenion heb eu diwallu nad oeddent yn cael mynediad at eu gwasanaethau cyn y pandemig; gan amlaf:

  • pobl o gymunedau lleiafrifoedd ethnig (49%)
  • grwpiau lleiafrifol rhywiol (26.5%)
  • pobl o ardaloedd difreintiedig (24.5%)
  • dynion (23.8%)

Ychydig iawn a newidiodd y niferoedd hyn yn ystod y pandemig, er bod canfyddiadau ansoddol yn dangos effaith anghymesur y pandemig ar gymunedau lleiafrifoedd ethnig, gan gynnwys tarfu ar arferion gofalu/galaru, a'r angen am gefnogaeth ddiwylliannol briodol.

Cwrdd â'r tîm

No picture for Damian Farnell

Damian Farnell

Staff academaidd ac ymchwil

Picture of Emily Harrop

Dr Emily Harrop

Cymrawd Ymchwil

Telephone
+44 29206 87184
Email
HarropE@caerdydd.ac.uk
Picture of Renata Medeiros Mirra

Dr Renata Medeiros Mirra

Uwch Ddarlithydd mewn Ystadegau Meddygol

Telephone
+44 29208 76292
Email
MedeirosMirraRJ@caerdydd.ac.uk

Publications