Asesiad cyntaf i asesu risg COVID-19 i iechyd gweithwyr gofal yng Nghymru

Mae'r astudiaeth gyntaf i nodi risg COVID-19 i weithwyr gofal ledled Cymru am lansio heddiw.

Credir bod y pandemig wedi cael effaith fawr ar iechyd 20,000 o weithwyr sy'n cynnig gofal a chymorth personol i'r henoed neu bobl sydd â chyflyrau sy'n cyfyngu ar fywyd yn eu cartrefi eu hunain.

Ariennir yr astudiaeth, a arweinir gan Brifysgol Caerdydd, mewn partneriaeth ag Iechyd Cyhoeddus Cymru a Phrifysgol Abertawe ac a gefnogir gan Ofal Cymdeithasol Cymru, gan dîm Ymchwil ac Arloesedd y DU. Bydd yn asesu iechyd gweithwyr gofal cyhoeddus a phreifat, gan gynnwys haint COVID-19 ei hun, iechyd meddwl a salwch arall.

Bydd yr ymchwilwyr yn cyfuno trefn data iechyd a chyfweliadau gyda gweithwyr gofal yn y cartref i lunio darlun cyffredinol o sut mae'r gweithwyr hyn wedi ymdopi yn ystod y pandemig.

Gobeithio y bydd hyn yn cynhyrchu canlyniadau cyflym i lywio mentrau iechyd cyhoeddus ar arferion gweithio mwy diogel a chymorth ychwanegol ar gyfer staff yng Nghymru ac yng ngwledydd eraill y DU.

“Tra bod llawer o bobl wedi gweithio o gartref yn ystod y pandemig, mae gweithwyr gofal yn y cartref wedi parhau i weithio er mwyn helpu a chefnogi rhai o'r bobl fwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas yr holl ffordd drwy'r cyfnod digynsail hwn," dywedodd yr Athro Mike Robling, Cyfarwyddwr Treialon Iechyd y Boblogaeth yng Nghanolfan Treialon Ymchwil Prifysgol Caerdydd a'r prif ymchwilydd ar yr astudiaeth.

“Rydym eisoes yn gwybod o ddata iechyd cyhoeddus cynnar fod risg COVID-19 wedi bod yn fwy ar gyfer yr aelodau hyn o staff na gweithwyr gofal iechyd, yn rhannol gan fod eu gwaith yn cynnwys cyswllt agos â chleientiaid yn eu cartrefi.

Bydd yr astudiaeth 18 mis yn mesur achosion o haint COVID-19 sydd wedi’u tybio a’u cadarnhau,ynghyd â’i effaith ar iechyd, gan gynnwys ar farwolaethau. Bydd hefyd yn cymharu tueddiadau o ran iechyd meddwl a salwch resbiradol arall cyn ac ar ôl y pandemig.

Caiff trideg gweithwyr gofal eu hunain eu cyfweld hefyd am eu profiadau, gan gynnwys ar gyfarpar diogelu personol ac unrhyw bryderon dros arferion gweithio neu'r hyn y maen nhw'n gofyn iddynt ei wneud.

“Bydd hyn yn ein helpu i adeiladu model o sut y byddai rhai unigolion yn wynebu mwy o risg nag eraill", dywedodd yr Athro Robling.

“Gall y risg hwn fod yn gysylltiedig ag oedran, ethnigrwydd, ffactorau iechyd gwaelodol neu ffactorau economaidd-gymdeithasol a demograffig eraill.

“Yn bwysicaf oll, byddwn yn archwilio p'un a fydd ein canfyddiadau'n berthnasol ar gyfer rhannau eraill y DU.

“Rydym yn gallu cynnal y gwaith hwn yma yng Nghymru oherwydd y ffordd rydym yn cofnodi data ar gyfer gweithwyr gofal - ni fyddai'r astudiaeth hon yn bosibl mewn gwlad arall yn y DU.

“Rydym yn gobeithio wrth i'n canfyddiadau ddod i'r amlwg, byddwn yn gallu nodi ffactorau risg cyffredinol sy'n berthnasol yr holl ffordd ar draws y DU fel y gellir defnyddio'r wybodaeth hon i ddatblygu polisi a chymorth iechyd cyhoeddus gwell ar gyfer gweithwyr gofal ar unwaith."

Cafodd yr astudiaeth £332,000 mewn cyllid o Gyngor Ymchwil Economaidd a Chymdeithasol, sy'n rhan o dîm Ymchwil ac Arloesedd y DU, fel rhan o'i alw am ymchwil i archwilio effaith COVID-19.