Yr Eisteddfod Genedlaethol
Eisteddfod Genedlaethol Cymru, sy'n cael ei chynnal yn ystod wythnos gyntaf mis Awst bob blwyddyn, yw dathliad mwyaf Cymru o ddiwylliant a’r iaith Gymraeg.
Gohiriwyd yr Eisteddfod Genedlaethol ar y Maes eleni oherwydd pandemig y coronafeirws (COVID-19). Fodd bynnag, cynhaliwyd yr Eisteddfod AmGen, sef fersiwn ar-lein o'r ŵyl, unwaith eto yn rhithwir rhwng dydd Llun 2 Awst a dydd Sadwrn 7 Awst 2021.
Er bod peidio â bod ar y Maes ei hun eleni yn siom fawr, roedden ni wrth ein boddau bod cydweithwyr o bob rhan o'r Brifysgol wedi cymryd rhan mewn ystod o ddigwyddiadau a darlithoedd Cymraeg fel rhan o AmGen, a gallwch chi weld a mwynhau’r rhain isod o hyd.
Darlithoedd a digwyddiadau AmGen 2021
| Enw'r digwyddiad | Disgrifiad o'r digwyddiad | Siaradwyr y digwyddiad |
|---|---|---|
| Etholiad Senedd Cymru 2021 | Ymunwch â Richard Wyn Jones a Jac Larner wrth iddynt drafod etholiad 2021 ar sail data Astudiaeth Etholiad Cymru 2021. | Yr Athro Richard Wyn Jones a Dr Jac Larner Canolfan Llywodraethiant Cymru, Prifysgol Caerdydd |
| Yr Awdur Anghofiedig | Marion Loeffler sy’n edrych ar hanes difyr bywyd Hester Piozzi a Gwleidyddiaeth y 1790au. Sesiwn yng ngofal Y Bywgraffiadur a Llyfrgell Genedlaethol Cymru | Dr Marion Loeffler, Ysgol Hanes, Archaeoleg a Chrefydd, Prifysgol Caerdydd |
| Cyfieithu, addasu a disodli: y berthynas rhwng enwau lleoedd Cymraeg a Saesneg yng Nghaerdydd | Pam mae’r ardal o’r enw ‘Heath’ yn Saesneg yn gysylltiedig â dau enw Cymraeg: Y Waun a’r Mynydd Bychan? A phryd a pham penderfynodd yr awdurdodau dynnu’r enw Cymraeg oddi ar un o briffyrdd y ddinas a’i ddisodli ag un Saesneg mwy ‘parchus’? Pam mae Cyngor Caerdydd wedi cyflwyno polisi sy’n sicrhau mai Cymraeg fydd iaith enwau strydoedd newydd o hyn allan? Ystyrir atebion y cwestiynau hyn a rhai eraill ynglŷn â’r berthynas rhwng enwau lleoedd Cymraeg a Saesneg yng Nghaerdydd yn y ddarlith hon gan Dr Dylan Foster Evans, Pennaeth Ysgol y Gymraeg ym Mhrifysgol Caerdydd. Trefnir gan Gymdeithas Cyfieithwyr Cymru. | Dr Dylan Foster Evans Pennaeth, Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd |
| Llyfrgell Gyntaf y Wlad? | Dyn braidd anhysbys yw’r casglwr llyfrau brwd, Enoch Salisbury heddiw. Ond fel y cyntaf i geisio (a methu) sefydlu Llyfrgell Genedlaethol i Gymru, mae llawer mwy i hanes y llyfrgi hwn, a’i gasgliad enfawr o lyfrau Cymraeg. Ai methdalwr anghonfensiynol, neu arloeswr ei oes oedd e? Ymunwch â fi i drafod deg o drysorau ei gasgliad, y mae Prifysgol Caerdydd yn gofalu amdanynt bellach, a phenderfynu dros eich hun... | Sara Huws, Archifau a Chasgliadau Arbennig, Prifysgol Caerdydd |
| Iechyd meddwl - triniaethau’r presennol a’r dyfodol | Mae iechyd, meddyginiaethau a brechlynnau yn bynciau dyddiol trafodaeth ers dros flwyddyn. Ond beth am iechyd yr ymennydd? Sut mae cyflyrau iechyd meddwl wedi’u trin dros y ganrif ddiwethaf? Rydym yn mynd ar daith o oes y gwallgofdai, llawfeddygaeth a gwawr cyffuriau seiciatrig. Rydym yn trafod ein dealltwriaeth fanwl o’r broses y tu mewn i’n hymenyddiau yn ogystal â gobeithion am y dyfodol ynghylch ymchwil enynnol. Byddwn yn ystyried posibilrwydd datblygu therapïau arloeseol, effeithiol sy’n seiliedig ar sylfeini a threialau solet sydd ar fin dechrau yng Nghymru. | Yr Athro Simon Ward, Cyfarwyddwr Sefydliad Darganfod Meddyginiaethau ym Mhrifysgol Caerdydd |
Llais Heb Faes
Dim maes? Dim problem! Yn sgîl cymorth gan gydweithwyr yn yr Ysgol Newyddiaduraeth, y Cyfryngau a Diwylliant, aeth grŵp o 8 o fyfyrwyr ati i greu cynnwys digidol unigryw i'w gyhoeddi ar blatfformau cymdeithasol yn ystod yr Eisteddfod rithwir, a thrwy hynny meithrin profiad gwaith gwerthfawr fel newyddiadurwyr.
Buodd y tîm yn creu cynnwys o’u cartrefi ledled Cymru, gan gyhoeddi fideos, podlediadau a mwy, gan gynnwys gwleidyddiaeth, materion cyfoes yn ogystal â chyfres o gwestiynau tanio cyflym ysgafn i nifer o enwogion o Gymru!
Gallwch chi ddod o hyd i'r cynnwyst ar Spotify a Twitter.
Y disgwyl yw bydd Eisteddfod Genedlaethol 2022 yn cael ei chynnal yn Nhregaron rhwng dydd Sadwrn 30 Gorffennaf a dydd Sadwrn 6 Awst 2022.