Gwella ymateb yr heddlu i drais a cham-drin domestig yn y DU a'r UE
Gwnaeth ein hymchwil helpu i dorri cylchoedd cam-drin drwy greu offer ar gyfer plismona rheng flaen mwy effeithiol.
Mae tua 2m o bobl yn dioddef o drais a cham-drin domestig yn y DU bob blwyddyn.
Mae sut mae'r heddlu'n ymateb yn dylanwadu'n uniongyrchol ar b'un a yw dioddefwyr a chyflawnwyr yn derbyn y lefel a'r math priodol o ymyrraeth.
Nododd yr Athro Amanda Robinson, arbenigwr troseddeg yn Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol a Chyd-Gyfarwyddwr Sefydliad Ymchwil Trosedd a Diogelwch ym Mhrifysgol Caerdydd, newidiadau sydd eu hangen i arferion yr heddlu i wneud ymatebion yn fwy effeithiol.
Darparodd ei hymchwil offer yn seiliedig ar dystiolaeth i dorri cylchoedd cam-drin drwy blismona rheng flaen mwy effeithiol a gwaith partneriaeth gydag asiantaethau eraill.
Wrth wneud hynny, mae gwaith yr Athro Robinson yn:
- newid sut mae swyddogion yr heddlu yn ymateb i ddioddefwyr a chyflawnwyr yn y DU
- llywio canllawiau ar gyfer yr heddlu yn y DU ac aelod-wladwriaethau'r UE
Cyn gwaith yr Athro Robinson, roedd swyddogion yn methu â chanfod achosion o gam-drin anghorfforol ac roedd eu hymagwedd tuag at y troseddwyr yn adweithiol i raddau helaeth.
Darparodd yr Athro Robinson y sylfaen dystiolaeth gadarn a'r offer ymarferol sydd eu hangen i wella diogelwch dioddefwyr ac adnabod cyflawnwyr risg uchel.
Ymateb i ddioddefwyr
Roedd yr Athro Robinson yn aelod o'r grŵp cynghori a ddatblygodd DASH (Cam-drin Domestig, Stelcio a Thrais ar Sail Anrhydedd) - rhestr wirio nodi risg a ddefnyddir i dargedu adnoddau at ddioddefwyr sy'n wynebu'r risg fwyaf o niwed pellach.
Ers ei gweithredu ar draws heddluoedd yng Nghymru a Lloegr yn 2009, mae DASH wedi’i defnyddio i nodi tua 100,000 o ddioddefwyr risg uchel bob blwyddyn ar gyfer rheolaeth risg uwch.
Arweiniodd yr Athro Robinson y gwerthusiad annibynnol cyntaf o DASH yn 2014 a chanfu:
- y gellid gwella'r offeryn trwy ymgorffori dealltwriaeth o 'ymddygiad cymhellol a rheolgar' (a wnaed yn drosedd yn 2015)
- bod yr heddlu'n canolbwyntio ar drais corfforol wrth ymateb i drais a cham-drin domestig
- bod cam-drin anghorfforol yn mynd 'o dan y radar' yn aml
Roedd ymchwil yr Athro Robinson yn dangos bod angen offeryn diwygiedig i helpu ymarferwyr i nodi, dogfennu ac ymateb yn fwy effeithiol i ddioddefwyr trais a cham-drin domestig.
Oherwydd maint ac arwyddocâd y gwaith o newid y prif offeryn risg a ddefnyddir yn y DU a nifer sylweddol o aelod-wladwriaethau'r UE, cynhaliwyd ymchwil ychwanegol ar yr offeryn diwygiedig gan y Coleg Plismona.
Er gwaethaf oedi oherwydd COVID-19, mae'r Coleg wedi ymrwymo i gyflwyno'r offeryn diwygiedig yn genedlaethol fesul cam, yn amodol ar brofion parhaus, gan ddechrau yn 2021
Mae datblygu'r offeryn diwygiedig ochr yn ochr â chanllawiau cenedlaethol newydd yn dangos yn glir pa mor bwysig yw ymchwil ac arbenigedd yr Athro Robinson wrth ddatblygu plismona trais a cham-drin domestig ar sail tystiolaeth.
Ymateb i gyflawnwyr
Rhwng 2014 a 2017, arweiniodd yr Athro Robinson chwe phrosiect ymchwil i wella'r ymateb cyfiawnder troseddol i gyflawnwyr trais a cham-drin domestig.
Yn ystod y cyfnod hwn, datblygodd yr Adnodd Adnabod Cyflawnwyr â Blaenoriaeth (PPIT) mewn cydweithrediad ag ymarferwyr cyfiawnder troseddol a llunwyr polisi.
Defnyddir y PPIT gan ymarferwyr rheng flaen i gasglu gwybodaeth am ddeg agwedd ar y troseddwr a'i ymddygiad troseddol.
Ar ôl ei gwblhau, gall gynorthwyo ymarferwyr i wneud penderfyniadau ar sail tystiolaeth ynghylch pa gyflawnwyr ddylai fod yn dargedau â blaenoriaeth ar gyfer monitro a rheolaeth amlasiantaethol.
Yn 2016, cafodd y PPIT ei weithredu'n llwyddiannus fel nodwedd ganolog o brosiectau cyflawnwyr yn heddluoedd Dyfed-Powys, Hampshire a Manceinion Fwyaf.
Mae'r PPIT yn fuddiol iawn i'r heddlu o ran adnabod ein cyflawnwyr trais domestig mwyaf ailadroddus, niweidiol a risg uchel, sydd wedi ein galluogi i ddyrannu adnoddau'n fwy effeithlon. Mae wedi arbed amser ac arian gwerthfawr i'r heddlu ac wedi cynyddu ein heffeithlonrwydd cyffredinol o ran sut rydym yn delio â cham-drin domestig.
Ers hynny, mae'r Athro Robinson wedi gweithio gydag ymarferwyr a llunwyr polisi i gefnogi gweithrediad pellach, gan gynnwys cynllunio gwaith ar gyfer cynlluniau peilot mewn 11 ardal yng Nghymru a Lloegr a datblygu deunyddiau ac adnoddau hyfforddi ategol am ddim i ymarferwyr.
Effaith ar draws yr UE
Rhwng 2018 a 2019, yr Athro Robinson oedd y Cynghorydd Arbenigol ar gyfer astudiaeth UE-gyfan ar asesu risg heddluoedd.
Cynghorodd y tîm ymchwil a chyfrannodd at ddrafftio a diwygio canllawiau ac argymhellion, a gyhoeddwyd i'r heddlu ym mhob un o’r 28 o aelod-wladwriaethau yn 2019.
Mae'r canllawiau hyn, y cyntaf o'u math, yn cynnig dull cyffredin i'w ddefnyddio gan swyddogion yr heddlu ar draws yr UE er mwyn gwella eu hymatebion i ddioddefwyr a chyflawnwyr trais domestig a chamdriniaeth.
Selected publications
- Robinson, A. and Clancy, A. 2021. Systematically identifying and prioritising domestic abuse perpetrators for targeted intervention. Criminology and Criminal Justice 21 (5), pp.687-704. (10.1177/1748895820914380)
- Robinson, A. , Myhill, A. and Wire, J. 2018. Practitioner (mis)understandings of coercive control in England and Wales. Criminology and Criminal Justice 18 (1), pp.29-49. (10.1177/1748895817728381)
- Robinson, A. 2017. Serial domestic abuse in Wales: an exploratory study into its definition, prevalence, correlates, and management. Victims & Offenders 12 (5), pp.643-662. (10.1080/15564886.2016.1187691)
- Robinson, A. L. , Pinchevsky, G. M. and Guthrie, J. A. 2016. Under the radar: policing non-violent domestic abuse in the US and UK. International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice 40 (3), pp.195-208. (10.1080/01924036.2015.1114001)
- Robinson, A. L. , Pinchevsky, G. M. and Guthrie, J. A. 2016. A small constellation: risk factors informing police perceptions of domestic abuse. Policing and Society 28 (2), pp.189-204. (10.1080/10439463.2016.1151881)