Ewch i’r prif gynnwys
Canolfan Ymchwil Polisi Arloesedd

Rydym ni’n cynnal ymchwil sy'n berthnasol i bolisi ar greadigrwydd, arloesedd a'r economi ochr yn ochr â chydweithredwyr o sefydliadau ar draws y sector cyhoeddus, preifat a'r trydydd sector yn y Deyrnas Unedig (DU) ac yn rhyngwladol.

Mae ein hymchwil yn canolbwyntio'n benodol ar natur arloesi o ran gofod ac yn seiliedig ar leoedd. Rydym ni’n hyrwyddo cynaliadwyedd ac arloesedd cyfrifol wrth nodi a datblygu canfyddiadau ymchwil sy'n berthnasol i bolisi.

Amcanion

Rydym ni’n datblygu ymchwil unigryw ac effeithiol sy'n adeiladu ar sylfaen arbenigedd rhyngddisgyblaethol ac yn defnyddio sawl dull i ddadansoddi a llywio datblygiad polisi arloesi. Mae ein gweithgareddau'n cynnwys:

  • datblygu ymchwil o ansawdd uchel
  • cynhyrchu allbynnau ymchwil
  • cynhyrchu incwm ymchwil
  • hyrwyddo cyfnewid gwybodaeth a chydweithio ar bolisi arloesi
  • adeiladu rhwydweithiau i annog ymchwil sy'n berthnasol i bolisi ar arloesi
  • llywio datblygiad polisi yng Nghymru, y DU ac yn rhyngwladol

Ymchwil

Rydym ni’n datblygu dealltwriaeth ar sail tystiolaeth o ddatblygiad, darpariaeth a chanlyniadau polisi arloesi, wedi'i lunio'n eang ond gyda ffocws penodol ar weithgarwch seiliedig ar le.

Er enghraifft, mae gennym ni ddiddordeb mewn sut y gall actorion rhanbarthol ailadeiladu eu heconomïau trwy ymagweddau arloesol, seiliedig ar le tuag at ddatblygu economaidd.

Gallai hyn gynnwys dadansoddi dulliau newydd sy'n canolbwyntio ar, er enghraifft, ysgogi caffael cyhoeddus, defnyddio polisïau arloesi i hyrwyddo gweithgarwch economaidd fel bargeinion dinas, gwobrau herio a mentrau ymchwil busnesau bach, a rôl sefydliadau addysg uwch mewn datblygiad economaidd ac arloesi rhanbarthol (gweler Morgan K, Marques P. 2019. The public animateur: Mission-led innovation and the 'smart state' in Europe. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society. 12(23): 179-193).

Wrth archwilio dynameg aflinol gymhleth polisi arloesi yn ymarferol, mae ein hymchwil yn adeiladu ar arbenigedd amlddisgyblaethol aelodau CIPR.

Er enghraifft, mae ein hymchwil flaenorol wedi tynnu ar waith sy'n mynd i'r afael â systemau addasol cymhleth a safbwynt ‘sefydliadau byw’ mewn theori trefnu.

Bydd ymchwil y Ganolfan yn y dyfodol hefyd yn tynnu ar ddamcaniaethau sefydliadol o newid sefydliadol i archwilio sut mae arloesed polisi yn arwain at newid mewn ymarfer a sut mae'r rhain yn cael eu hyrwyddo a'u cynnal (gweler Bristow G, Healy A. 2014. Building resilient regions: Complex adaptive systems and the role of the policy intervention. Raumforsch Raumordn, 72: 93-102; Delbridge R, Edwards T. 2013. Inhabiting institutions: Critical realist refinements to understanding institutional complexity and change. Organization Studies, 34(7): 927-947).

Mae gennym ni ddiddordeb hefyd mewn gweithio mewn partneriaeth â llunwyr polisi a chyrff sector cyhoeddus wrth gyflawni polisi arloesi trwy ddulliau ymchwil gweithredu.

Llywodraeth Cymru

Gwahoddwyd Cyngor Cynghorol Cymru ar Arloesi (IACW), ddiwedd 2020, i ddechrau proses o adolygu'r dirwedd arloesi yng Nghymru a llywio cynlluniau i ddatblygu polisi arloesi wedi'i adnewyddu ar gyfer Cymru.

Comisiynodd IACW y Ganolfan Ymchwil Polisi Arloesedd ym Mhrifysgol Caerdydd i ymchwilio i gyflwr arloesi presennol yng Nghymru ac ystyried y materion allweddol wrth ddatblygu polisi yn y dyfodol. Mae'r adroddiad hwn, a gyflwynwyd ar 31 Mawrth 2021, yn fan cychwyn ar gyfer trafodaethau i’w cynnal dros yr ychydig fisoedd nesaf.

Cynhaliodd tîm CIPR Rick Delbridge, Dylan Henderson a Kevin Morgan drafodaethau gyda dros 50 o randdeiliaid ar draws yr ecosystem arloesi ac fe wnaethant hefyd gynnal adolygiad o ddata eilaidd. Yn yr adroddiad, maent yn darparu trosolwg o gyflwr arloesi presennol yng Nghymru, yn adolygu'r gefnogaeth sydd ar gael ar gyfer ymchwil ac arloesi, yn ystyried yr hyn fydd ei angen i baratoi ar gyfer y dyfodol ac yn cynnig argymhellion i helpu i lywio tirwedd arloesi Cymru yn y dyfodol.

Mae'r adroddiad ar gael ar wefan Busnes Cymru.

Cyngor Sir Gaerfyrddin

Comisiynodd Cyngor Sir Gaerfyrddin Canolfan Arloesi Ymchwil Polisi (CIPR) i wneud gwaith i lywio datblygiad eu strategaeth arloesi ar gyfer y rhanbarth. Mae’r Cyngor wedi bod ymhlith y mwyaf rhagweithiol yng Nghymru wrth fynd i’r afael â bygythiadau Brexit a COVID-19.

Sefydlodd Grŵp Cynghori ar Fusnes annibynnol i helpu’r awdurdod i ddylunio a monitro strategaeth adfer yr economi ar ôl y pandemig yn 2021. Mae wedi bod yn arloesol ac wedi ennill gwobrau olynol o dan Gronfa Her yr Economi Sylfaenol Llywodraeth Cymru. Hefyd, roedd yn llwyddiannus gyda 12 o'i 13 cais i'r Gronfa Adnewyddu Cymunedol a reolir gan y DU. Gellir dadlau bod comisiynu'r adroddiad hwn yn arwydd arall o ddull rhagweithiol y Cyngor at arloesi a datblygiad lleol.

Cafodd tîm CIPR ei arwain gan Kevin Morgan, ac roedd yn cynnwys Dylan Henderson a Rick Delbridge. Roedd nodau’r comisiwn yn gyffredinol ac yn benodol. Y nod cyffredinol oedd nodi cynigion i helpu i adfer ac ailstrwythuro economi Sir Gaerfyrddin drwy arloesi.

Y nodau penodol oedd archwilio cyfraniad rhai sectorau allweddol.

Yn gyntaf, rôl y Cyngor a'r sector cyhoeddus ehangach, yn enwedig mewn perthynas â defnyddio gallu gwario’r sector cyhoeddus i gefnogi arloesedd. Roedd yn canolbwyntio'n benodol ar yr economi sylfaenol, iechyd a lles, arloesedd digidol ac effaith newid yn yr hinsawdd a'r rhagolygon ar gyfer adferiad gwyrdd drwy ddefnyddio potensial yr economi gylchol.

Roedd y prosiect yn cynnwys cynnal gwaith ymchwil i ddogfennau allweddol ac ymgynghoriadau gyda 50 o randdeiliaid. Wrth ddrafftio'r adroddiad terfynol ar y cyd â’r Cyngor, datblygodd tîm CIPR strategaeth i hyrwyddo a chefnogi arloesedd yn Sir Gaerfyrddin. Lansiwyd y strategaeth hon mewn digwyddiad ym mis Mai 2023.

Darllenwch yr adroddiad: Archwilio'r Rhagolygon Arloesedd ar gyfer Sir Gaerfyrddin.

Prosiectau

Cronfa Her Prifddinas-Ranbarth Caerdydd

Mae CIPR yn gweithio mewn partneriaeth Rhanbarth Prifddinas Caerdydd i ddatblygu a darparu Cronfa Her. Pwrpas rhaglen Cronfa Her CCR yw creu cyfleoedd masnachol i gwmnïau, a wahoddir i gynnig atebion i heriau cymdeithasol mawr a nodir trwy broses gystadleuol gan gyrff cyhoeddus.

Bydd rhaglen £10 miliwn y Gronfa Her yn cael ei chynnal dros dair blynedd a hanner ac mae'n cynnwys darpariaeth o £2 miliwn ar gyfer gweithgareddau ymchwil, rheoli a gweithredol y fydd yn cael eu cynnal gan CIPR mewn partneriaeth â'r CCR.

Mae rhaglen y Gronfa Her yn cynnig cyfle i ymchwilwyr Prifysgol Caerdydd lunio a datblygu menter cronfa her, gan ymgymryd ag ymchwil sylfaenol sy'n llywio datblygiad polisi ac arfer newydd wrth weithredu a chyflawni'r gronfa, wrth fewnbynnu i gymhwyso ymchwil yn ymarferol sy'n cyfrannu at arloesedd gwasanaethau cyhoeddus.

Mae hyn yn adeiladu ar waith blaenorol cyd-gynllunwyr CIPR ac yn rhagweld cyfleoedd yn y dyfodol gan fod cronfeydd her yn dod yn rhan gynyddol o ddulliau polisi o ddatblygu economaidd ac arloesi.

MariNH3

Mae’r Ganolfan Ymchwil Polisi Arloesedd a'r Ysgol Beirianneg yn gweithio mewn partneriaeth â Phrifysgol Nottingham ar brosiect i ymchwilio i botensial amonia i gyflenwi a datgarboneiddio'r diwydiant llongau pellter hir a rhoi hwb i sector trenau pŵer y DU.

Nod prosiect MariNH3, sy’n werth £5.5 miliwn ac yn cael ei ariannu gan Gyngor Ymchwil y Gwyddorau Ffisegol a Pheirianneg, yw datblygu technoleg peiriannau newydd a tharfol a fydd, un diwrnod, yn lleihau’r llygredd sy’n cael ei allyrru gan longau diesel heddiw.

Bydd y prosiect pum-mlynedd yn archwilio atebion sy’n seiliedig ar dechnoleg ôl-osod a all fynd i’r afael â phroblemau sy’n ymwneud ag effeithlonrwydd peiriannau, lleihau defnydd o ynni a lleihau llygredd.

Mae consortiwm MariNH3 yn credu'n gryf y bydd angen defnyddio cymysgedd o dechnolegau i ddatgarboneiddio llongau’n effeithiol, gan nad fydd yr un tanwydd neu dechnoleg yn ein helpu i gyflawni sero net. Fodd bynnag, mae disgwyl i amonia gwyrdd chwarae rhan allweddol yn yr ymdrechion i ddatgarboneiddio llongau.

Infuse: Gwasanaethau Arloesol y Dyfodol

Rhaglen arloesedd ac ymchwil yw Infuse, ein prosiect partner, sydd wedi'i gynllunio i feithrin sgiliau a gallu ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus arloesol yn y dyfodol ym Mhrifddinas-Ranbarth Caerdydd. Mae'r rhaglen yn meithrin arbenigedd arloesedd yn sectorau cyhoeddus, gwirfoddol a phreifat Cymru i gefnogi modelau newydd o gyflawni gwasanaethau ym mhob rhan o’r rhanbarth drwy gydweithio ystyrlon.

Mae Infuse wedi lansio Man Gwrthdaro Infuse i ddod â'r meddyliau mwyaf disglair o bob rhan o'r sectorau cyhoeddus, gwirfoddol a phreifat ynghyd i fynd i'r afael â rhai o'r heriau mwyaf yr ydyn ni’n eu hwynebu ar hyn o bryd.

Er mwyn mynd i'r afael â'r argyfwng hinsawdd difrifol, bydd Man Gwrthdaro Infuse yn rhoi'r sgiliau, yr offer a'r gofod sydd eu hangen ar bobl a sefydliadau i gydweithio a chreu newid uchelgeisiol er mwyn cyflymu'r daith i sero net.

Arloesedd i Bawb

Mae arloesedd sy'n canolbwyntio ar heriau ac arloesedd sy’n canolbwyntio ar genhadaeth a datblygiad economaidd yn dod yn feysydd pwysig ym maes polisi arloesedd, ond mae profiad ymarferol o’r rhain yn dal i fod yn brin.

Mae cyllid wedi’i roi i’r Ganolfan Ymchwil Polisi Arloesedd er mwyn lansio cyfres o weithdai Arloesedd i Bawb at ddibenion meithrin capasiti a gallu ym Mhrifddinas-Ranbarth Caerdydd o ran arloesedd sy’n canolbwyntio ar heriau, gan gynnwys codi ymwybyddiaeth o sut y gall gwasanaethau cyhoeddus/elusennau/y trydydd sector elwa o wneud hyn.

Cwrdd â'r tîm

Staff academaidd

Staff cysylltiol

Cyhoeddiadau

Digwyddiadau

Cyfres o Weithdai Ecosystemau Entrepreneuraidd

I weld y gyfres fideo edrychwch ar y rhestr chwarae ar ein sianel YouTube.

Arloesedd i Bawb – Her prydau ysgol am ddim yng Nghymru

Un o'r pethau mwyaf uchelgeisiol a ddeilliodd o'r Cytundeb Cydweithredu rhwng Llywodraeth Llafur Cymru a Phlaid Cymru oedd yr ymrwymiad i gynnig prydau ysgol am ddim i bob disgybl mewn ysgolion cynradd yng Nghymru.

Er bod yr ymrwymiad hwn i bolisi newydd yn hynod ganmoladwy, mae hefyd yn heriol iawn pan fo awdurdodau lleol eisoes yn ei chael hi'n anodd parhau i ddarparu gwasanaethau presennol o ganlyniad i bwysau deuol – cyllidebau tynn, a chostau sy’n cynyddu’n gyflym o ran bwyd a thanwydd.

Roedd y gweithdy Arloesedd i Bawb, a hwyluswyd gan yr Athro Kevin Morgan, yn ymdrin â gwahanol ddimensiynau’r her ac yn canolbwyntio’n arbennig ar y tair problem fwyaf cyffredin:

  • yr isadeiledd (ceginau ac ystafelloedd bwyta) ar gyfer cynnig prydau ysgol am ddim i nifer uwch o blant
  • y broblem o ran sicrhau bod digon o staff arlwyo ar gael i helpu neu gynnig oriau ychwanegol i’r staff presennol
  • caffael bwyd maethlon

Mae Kevin Morgan yn annog cynaliadwyedd bwyd, ac mae wedi cyfrannu at adroddiad diweddaraf Llywodraeth Cymru ar wneud cynaliadwyedd yn rhan o’r broses caffael bwyd: Prynu Bwyd Addas i’r Dyfodol.

Arloesedd i Bawb – Her prydau ysgol am ddim yng Nghymru

Ymgysylltu

Ein Cymuned Ymarfer

Mae ein Cymuned Ymarfer (CoP) o Wneuthurwyr Newid yn fan arloesedd cydweithredol lle mae gweithwyr proffesiynol o’r sector cyhoeddus a'r trydydd sector yn dod at ei gilydd i rannu gwybodaeth, profiadau a daioni o bob rhan o Gymru a thu hwnt. P'un a oes gennych chi brofiad o arloesi yn eich rôl neu os ydych chi newydd ddechrau, mae ein Cymuned Ymarfer yn cynnig amgylchedd agored, cefnogol i drin a thrafod syniadau newydd, datrys heriau, a chydweithio.

Dechreuodd y Gymuned Ymarfer o Wneuthurwyr Newid yn grŵp bach, â’i aelodau’n rhan o Gronfa Her CCR a chyn-fyfyrwyr Infuse. Erbyn hyn, dan faner y Gwneuthurwyr Newid, mae wedi esblygu i fod yn rhwydwaith dynamig sy'n ymroddedig i ysgogi newid a mynd i'r afael â heriau cymhleth ym mhob rhan o Brifddinas-Ranbarth Caerdydd. Trwy gyfuniad o ymgysylltiad rheolaidd ar-lein ac wyneb yn wyneb, rydyn ni wedi creu gofod lle gall aelodau gysylltu, dysgu, a mynd i'r afael â heriau gyda’i gilydd.

Gyda'n gilydd, rydyn ni’n meithrin diwylliant o gydweithio ac arloesedd i greu atebion ystyrlon ar gyfer y dyfodol.

Dyfodol sgiliau yn rhan o’r pedwerydd chwyldro diwydiannol (Ysgol Haf Rithwir 2022)

Credir yn gyffredinol fod tarfu digidol yn trawsnewid pob agwedd ar yr economi a chymdeithas. Mae’r tarfu hwn i’w weld yn cael ei yrru gan ddatblygiadau ar draws meysydd rhyngddisgyblaethol, sy'n arwain at ddatblygiadau technolegol allweddol ym meysydd deallusrwydd artiffisial, roboteg, gweithgynhyrchu ychwanegion, bioleg synthetig, deunyddiau clyfar ac ati.

Diben y sesiwn hon yw archwilio gwahanol ddehongliadau o'r pedwerydd chwyldro diwydiannol a rôl technolegau digidol yn y gwaith o (ail-)lywio dyfodol gwaith, addysg a marchnadoedd llafur. Mae'r Athro Brown yn cyflwyno syniad o ‘brinder swyddi’ yn hytrach na ‘phrinder llafur’, nad yw'n dynodi diwedd gwaith ond yn hytrach yr angen i ailasesu polisïau cyhoeddus presennol yn drylwyr.

Dyfodol sgiliau yn rhan o’r pedwerydd chwyldro diwydiannol (Ysgol Haf Rithwir 2022)

Arloesi ym maes caffael a rheoli'r gadwyn gyflenwi (Ysgol Haf Rithwir 2022)

'Arloesi yw'r safon newydd’ – mae sôn am arloesi ym mron pob dogfen strategaeth neu ddatganiad o werthoedd, fel petai. Os ydych yn weithiwr caffael proffesiynol neu’n gyflenwr, beth mae arloesi’n ei olygu i chi?

Yn ystod y sesiwn hon, bydd Jane ac Oishee yn amlinellu rhai o’r pethau sy’n galluogi neu’n rhwystro arloesi yng Nghymru.

Arloesi ym maes caffael a rheoli'r gadwyn gyflenwi (Ysgol Haf Rithwir 2022)

Arwain meddyliau

Mewn cyfweliad â Business News Wales, trafododd yr Athro Rick Delbridge y ffocws wedi'i ailfywiogi ar arloesi yng Nghymru ac yn rhan o fentrau Ymchwil a Datblygu'r DU.

Er mwyn cyfrannu at y dadleuon hyn, aeth y Ganolfan Ymchwil Polisi Arloesedd ati’n ddiweddar i adolygu'r polisi arloesedd cyfredol yng Nghymru. Gwnaeth hyn ddatgelu awydd am agenda arloesi mwy uchelgeisiol a chynhwysol. Beth mae'r datblygiadau hyn yn ei olygu i Gymru a sut mae Prifysgol Caerdydd yn ymateb i'r rhain?

Ysgolion

Ysgol Busnes Caerdydd

Rydym yn ysgol busnes sydd wedi’i hachredu gan AACSB Rhyngwladol ac AMBA ac mae gennym â bwrpas clir o ran gwerth cyhoeddus: gwneud gwahaniaeth yng nghymunedau Cymru a'r byd.

Ysgol Cynllunio a Daearyddiaeth

Rydym yn Ysgol Daearyddiaeth ddynol gymhwysol ac Astudiaethau Trefol aml-ddisgyblaeth.

Camau nesaf

academic-school

Ymchwil sy’n gwneud gwahaniaeth

Mae ein hymchwil yn gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl wrth i ni gweithio ar draws disgyblaethau er mwyn ymgodymu â phrif heriau sy’n wynebu’r gymdeithas, yr economi ac ein hamgylchedd.

Ymchwil ôl-raddedig

Mae ein graddau ymchwil yn rhoi'r rhyddid i chi i archwilio pwnc arbennig mewn dyfnder ymhlith ymchwilwyr blaenllaw.

Ein heffaith ymchwil

Mae'r astudiaethau achos hyn yn rhoi sylw i rai o'r meysydd lle rydym yn cael effaith ymchwil gadarnhaol.