CSC yn datblygu synwyryddion ar gyfer diffygion micro

Mae synwyryddion sy'n darganfod diffygion micro yn cael eu datblygu gan y Ganolfan Lled-ddargludyddion Cyfansawdd – menter Prifysgol Caerdydd ar y cyd ag IQE.

Wedi'u hariannu gan Innovate UK o dan Raglen Technolegau Cwantwm Cenedlaethol y DU, bydd dau brosiect cydweithredol newydd yn trosglwyddo gwyddoniaeth cwantwm yn brosesau gweithgynhyrchu yn y DU.

Mae CSC wedi dechrau prosiect £1.9 miliwn gyda phartneriaid gan gynnwys CST Global, Prifysgol Caerdydd, INEX Microtechnology, Y Labordy Ffisegol Cenedlaethol (NPL) a Phrifysgol Nottingham i ddatblygu synhwyrydd newydd.

Caiff ei alw'n fagnetomedr atomig cywasg sydd wedi'i bwmpio â laser, mae'n gweithio drwy gyfatebu'r rhyngweithiad rhwng atomau alcali-metel a maes magnetig allanol i roi newidiadau bychain ar waith mewn strwythurau arwyneb.

Mae hyn yn ein galluogi i ddatgelu diffygion micro mewn deunyddiau a gwrthrychau nad ydynt yn weladwy neu sydd wedi'u cuddio o'r golwg o dan orchuddiadau amddiffynnol.

Mae'r rhaglenni ar gyfer y dechnoleg yn cynnwys y canlynol:

• Datgelu cyrydiad o dan ddeunyddiau inswleiddio sy'n costio £4 triliwn yn fyd-eang mewn amser hamdden ac atgyweirio
• Nodweddu deunyddiau sy'n cyd-fynd a rheoli ansawdd ar draws diwydiant dur >£1.5 biliwn
• Datgelu asedau tanddaearol yn gywir i leihau amser cloddio a chost yn ystod y gwaith adfywio a chynnal a chadw – megis llinellau trosglwyddo, pibellau nwy a dŵr

Dywedodd rheolwr Prosiect CSC, Denise Powell: "Mae'r farchnad Profion Nad ydynt yn Ddinistriol gwerth £7 biliwn yn flynyddol, ac mae dirfawr angen datrysiadau synhwyrydd sy'n cyd-fynd â sensitifrwydd uwch er mwyn helpu i gyrraedd y targed nwy tŷ gwydr net-sero erbyn 2050 drwy leihau allyriadau sy'n ffoi mewn seilwaith sy'n heneiddio, a chynyddu effeithlonrwydd cynhyrchu deunyddiau."

Mae CSC hefyd yn gweithio ar brosiect newydd gwerth £5.5 miliwn gyda naw partner diwydiannol ac academaidd, a arweinir gan wneuthurwr batri Prydeinig o'r enw AMTE Power.

Mae CSC yn canolbwyntio ar ddatblygu ffynonellau laser lled-ddargludyddion cyfansawdd perfformiad uchel ar gyfer magnetometrau cwantwm, er mwyn galluogi mesurau maes magnetig sy'n andros o sensitif i raddio batris newydd sy'n gadael y ffatri a lleihau'r amser a gymerir ar gyfer y broses o heneiddio o wythnosau i ddiwrnodau.

Bydd y dechnoleg newydd hwn sy'n synhwyro cwantwm yn lleihau'r gost o gynhyrchu ac yn darparu gallu ychwanegol o ran graddio ansawdd batris ar gyfer ceir trydanol a defnyddiau eraill yn y chwyldro.

Yr hyn sy'n cael ei gymhwyso ar unwaith yw'r gwaith o integreiddio yn ymdrechion y DU i adeiladu Ffatrigig ar gyfer cynhyrchu batri yn y blynyddoedd nesaf, er mwyn paratoi ar gyfer 50% o'r cerbydau a gynhyrchir yn y DU i fod yn gwbl neu'n rhannol drydanol erbyn 2030.

Dywedodd Rheolwr Prosiect CSC, Ali Anjomshoaa: “Mae angen dulliau newydd radicalaidd o roi batris at ei gilydd, eu profi a'u sgrinio er mwyn galluogi gwneuthurwr batri sydd wirionedd yn cynhyrchu nifer fawr i fodloni gofynion trydaneiddio trafnidiaeth. Mae'r prosiect hwn yn enghraifft wych o gymhwyso'r wyddoniaeth cwantwm sy'n deillio o'r DU er mwyn mynd i'r afael â phroblemau yn y byd go iawn a llywio diwydiannau cerbydau modur, trafnidiaeth ac ynni Prydain yn y dyfodol."

Ychwanegodd Dr Wyn Meredith, Cyfarwyddwr CSC: “Y ddau brosiect hwn yw'r diweddaraf mewn portffolio technolegau arloesol sy'n trosglwyddo gwyddoniaeth cwantwm i weithgynhyrchu yn y DU er mwyn mynd i'r afael â chyfleoedd byd-eang newydd. Mae'n hanfodol ein bod yn parhau i ganolbwyntio ar fanteisio i'r eithaf ar ein hymchwil o'r radd flaenaf er mwyn cadw'r DU ar flaen y gad o ran diwydiannau'r dyfodol."

Sefydlwyd y Ganolfan Lled-ddargludyddion Cyfansawdd (CSC) ym mis Awst 2015 fel menter ar y cyd rhwng IQE plc, prif ddarparwr wafferi lled-ddargludyddol cyfansawdd y byd, a Phrifysgol Caerdydd, un o brifysgolion mwyaf ymchwil ddwys a blaenllaw Prydain.