Diweddariad am ffliw adar
21 Chwefror 2023
Yn dilyn gwybodaeth a chanllawiau sy’n ymwneud â ffliw adar pathogenig iawn mewn mamaliaid, canlyniadau hyd yma yn parhau i gefnogi nifer isel yr achosion mewn dyfrgwn gwyllt.
Mae ein sgrinio parhaus yn cael ei gynnal gan Iechyd Cyhoeddus Cymru (ICC) yng Nghanolfan Firoleg Arbenigol Cymru, mewn cydweithrediad â Dr Catherine Moore (Gwyddonydd Clinigol Ymgynghorol, ac arweinydd ar gyfer gwyliadwriaeth firolegol o firysau anadlol). Mae’r Ganolfan firoleg yn cael ei chydnabod gan Sefydliad Iechyd y Byd fel Canolfan Ffliw Genedlaethol Cymru, ac mae ganddi fandad penodol i fonitro am firysau sydd â’r potensial i achosi pandemig. Mae hyn yn darparu mecanwaith gwyliadwriaeth hanfodol, ac yn cydnabod pwysigrwydd y dull 'Un Iechyd' o fonitro iechyd dynol, bywyd gwyllt ac ecosystemau mewn modd integredig, er mwyn cryfhau'r gwaith o atal milheintiau sy'n dod i'r amlwg.
Gwnaeth pedwar dyfrgi a chafodd eu canfod gan yr Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA) yn 2022 brofi’n bositif (roeddent yn tarddu o Skye, Orkney, a Fife; diweddariadau Defra). Hyd yn hyn, o’r 63 o ddyfrgwn a dderbyniodd Prosiect Dyfrgwn Prifysgol Caerdydd ac a sgriniwyd ar gyfer ffliw adar (AI), dim ond un sydd wedi profi’n bositif (gweler y map, isod). Roedd llwyth firaol yn isel ac nid oedd is-ddosbarthu yn bosibl, fodd bynnag, felly nid oeddem yn gallu cadarnhau a oedd hwn yn HPAI, neu AI pathogenedd isel.
Byddwn yn rhannu diweddariadau rheolaidd ar ein gwefan a thrwy gyfryngau cymdeithasol, gan wneud yn siŵr bod data newydd ar gael mor gyflym â phosibl.
Map o ddyfrgwn wedi'u sgrinio ar gyfer AI. Mae symbolau yn nodi lleoliad y tarddiad. Symbolau du: dyfrgwn a brofodd yn negyddol (n = 62), coch: dyfrgwn a brofodd yn bositif am AI (n = 1). Dangosir dyfrgwn a ddarganfuwyd yn 2019, 2020, 2021, 2022, a 2023 yn ddiemwntau, cylchoedd, sgwariau, trionglau, a chroesau yn y drefn honno. Nid yw achos marwolaeth y dyfrgwn a ddangosir yma wedi'i gadarnhau ar adeg cyhoeddi, gydag archwiliad post mortem llawn yn yr arfaeth ar gyfer llawer o'r dyfrgwn hyn. Fel arfer mae tua 85% o'r dyfrgwn a gawn wedi cael eu lladd ar y ffordd. Mae'r canlyniadau a ddangosir yn seiliedig ar sgrinio moleciwlaidd ar gyfer y firws gan APHA (swp 1, swabiau trwynol a rhefrol, 40/40 negatif) neu PHW (sypiau 2 a 3, swabiau trwynol, rhefrol a tracheal, 8/8 negatif, a 14/15 negyddol, 1 yn bositif am AI, yn y drefn honno)
