Gwlad yr Iâ yn dysgu am waith yng Nghymru i drawsnewid addysg perthnasoedd a rhywioldeb

Mae academydd o Brifysgol Caerdydd wedi rhannu ei gwaith ar addysg perthnasoedd a rhywioldeb gyda llunwyr polisïau yng Ngwlad yr Iâ.

Cafodd yr Athro Emma Renold ei gwahodd i seminar ym Mhrifysgol Gwlad yr Iâ i roi cipolwg ar ei hymchwil a’r adnodd AGENDA, sydd wedi llywio'r weledigaeth ar gyfer cwricwlwm addysg perthnasoedd a rhywioldeb holistig, creadigol, grymusol a chynhwysol newydd yng Nghymru.

Y llynedd, penododd Prif Weinidog Gwlad yr Iâ weithgor i ffurfio strategaeth ataliaeth newydd ar gyfer Gwlad yr Iâ, gyda'r nod o gael gwared ar drais a cham-drin rhywiol ac ar sail rhywedd. Bydd y strategaeth yn canolbwyntio ar ysgolion a meithrinfeydd fel sefydliadau allweddol ar gyfer addysg ac ataliaeth.

Dywedodd yr Athro Renold, sy'n gweithio yn Ysgol y Gwyddorau Cymdeithasol: "Mae gan addysgeg greadigol, sy'n aml yn defnyddio'r celfyddydau mynegiannol, megis drama, celf weledol a barddoniaeth, y potensial o helpu plant a phobl ifanc i deimlo, meddwl, cwestiynu, ymgorffori a rhannu problemau sy'n aml yn sensitif neu'n anodd.

"Roedd yn wych cael y cyfle i rannu a thrafod y gwaith sy'n cael ei wneud yng Nghymru i drawsnewid addysg perthnasoedd a rhywioldeb. Mae cwricwlwm newydd Cymru'n brosiect uchelgeisiol sy'n hyrwyddo dysgu moesegol, gwybodus, creadigol a hyderus ym mhob agwedd ar addysg, gan gynnwys addysg perthnasoedd a rhywioldeb."

Meddai Halla Gunnarsdóttir, cadeirydd y gweithgor sydd â’r dasg o lunio strategaeth atal newydd Gwlad yr Iâ: “Braint oedd cael yr Athro Emma Renold yng Ngwlad yr Iâ yn rhannu ei harbenigedd. Mae ei chyfuniad o ymchwil academaidd a phrofiad ymarferol yn werthfawr dros ben i lunwyr polisïau a gweithwyr proffesiynol fel ei gilydd.”

Yr Athro Renold oedd Cadeirydd panel arbenigol y Gweinidog Addysg a fu'n ystyried 'Dyfodol y cwricwlwm Addysg Rhyw a Pherthnasoedd yng Nghymru', a daeth adroddiad yr Athro Renold i’r casgliad bod addysg rhyw a pherthnasoedd mewn ysgolion yn rhy fiolegol ac yn rhy negyddol, ac nad oedd yn rhoi digon o sylw i hawliau, cydraddoldeb rhwng y rhywiau, emosiynau a pherthnasoedd. Caiff cwricwlwm newydd o'r enw Addysg Perthnasoedd a Rhywioldeb (RSE) ei gyflwyno yn 2022.

Mae’r Athro Renold wedi gweithio gyda phobl ifanc yng Nghymru i gynhyrchu AGENDA: cefnogi plant a phobl ifanc i wneud i berthnasoedd cadarnhaol gyfri, a ariannwyd yn wreiddiol gan Brifysgol Caerdydd, NSPCC Cymru, Cymorth i Ferched a Llywodraeth Cymru. Mae'r adnodd yn helpu athrawon i ddefnyddio gweithgareddau creadigol i gefnogi plant oedran cynradd ac uwchradd i ystyried amrywiaeth o bynciau, gan gynnwys teimladau ac emosiynau; cyfeillgarwch a pherthnasau; delwedd corff; cydsyniad; cydraddoldeb a hawliau o ran rhywedd a rhywioldeb.

Yn ei ddwy flynedd gyntaf, cyrhaeddodd y pecyn gynulleidfaoedd rhyngwladol, o lansiad pecyn cymorth rhyngweithiol AGENDA yn America mewn partneriaeth â SPARK Movement yn Efrog Newydd, i ddulliau gweithredu Valentine Card yn y Ffindir. Mae’n cael ei gyflwyno i athrawon yn Lloegr ar hyn o bryd.