Ewch i’r prif gynnwys

Canolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu

Ymchwilio i ffurf, swyddogaeth ac effaith cyfathrebu ac iaith ddynol.

Mae'r Ganolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu (CLCR) yn cael ei ail-lansio ac bydd y wefan hon yn cael ei diweddaru.

Mae gan y Ganolfan Ymchwil Iaith a Chyfathrebu (CLCR) draddodiad cryf o adeiladu gwybodaeth ddamcaniaethol a'i chymhwyso i gyd-destunau dilys. Yn ein hymchwil, rydym yn ffafrio heriau a phryderon 'byd go iawn', gan weithio ar y cyd â'r buddiolwyr i gyd-fynd ag ymchwil i'w gymwysiadau posibl.

Mae buddiolwyr ymchwil wedi cynnwys y proffesiwn cyfreithiol, gofal iechyd, a chymunedau lleiafrifoedd ethnig a lleiafrifoedd difreintiedig yn gymdeithasol. O'r herwydd, mae llawer o'n hymchwil yn arwain at effaith sylweddol ar gymdeithas.

Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil

Yn y Fframwaith Rhagoriaeth Ymchwil, 2014 - yr asesiad cenedlaethol diweddaraf o ansawdd ymchwil y DU – roeddem yn rhan o gyflwyniad gyda Llenyddiaeth Saesneg a gyflawnodd le o'r 10 uchaf, gyda dros draean (36%) o allbynnau ymchwil yn cael eu gwerthuso fel 'sy'n arwain y byd' a 50% o ansawdd 'rhagorol rhyngwladol'.

Yn ystod y pum mlynedd ddiwethaf, rydym wedi bod yn rhan o'r cais llwyddiannus o grantiau gwerth £1,300,000 ar gyfer prosiectau ymchwil rydym naill ai wedi'u harwain neu wedi bod yn bartneriaid ynddynt.

Iaith ac Ieithyddiaeth

Ieithyddiaeth Corpws

Mae gennym amrywiaeth eang o ddiddordebau sy'n ymwneud â ieithyddiaeth corpws. Mae’r rhain yn cynnwys:

  • Creu a casglu corpws
  • Dadansoddiad disgwrs wedi’i liwio gan corpws
  • Anodi a thagio cropws
  • Ymchwil amlffurf yn seiliedig ar gorpws

Rydym hefyd yn defnyddio corpora i archwilio:

  • Y berthynas rhwng iaith, disgwrs a diwylliant
  • Cyfathrebiaeth proffesiynol, gweithle a chyhoeddus
  • Trosiad
  • Ieitheg a patrymmau mewn gramadeg geiriau
  • Y rhyngwyneb rhwng Ieithyddiaeth Weithredol Systemig (SFL) ac ieithyddiaeth corpws

Iaith Fformiwläig

Rydym yn astudio’r ffordd y mae pobl yn cyflawni pethau mewn cyfathrebu gan ddefnyddio unedau iaith cyffredin uwchlaw lefel geiriau, gan gynnwys:

  • Idiomau a diarhebion
  • Troadau ymadrodd cyffredin
  • Termau aml-air
  • Iaith ailadroddus mewn dementia
  • Sut mae'r ymadroddion hyn yn newid dros amser ac yn adlewyrchu newid cymdeithasol
  • Tebygrwydd a gwahaniaethau ar draws ieithoedd
  • Rôl iaith fformiwläig mewn hyfedredd ail iaith
  • Iaith fformiwläig mewn cyfathrebu proffesiynol

Tonyddiaeth a Strwythur Gwybodaeth

Rydym yn astudio sawl maes yn ymwneud â swyddogaeth llafaredd, gan gynnwys:

  • Y system tôn fel adnodd rhyngbersonol
  • Defnyddio acenion traw i ddangos trawsnewidiadau annisgwyl mewn disgwrs
  • Defnyddio acenion traw i nodi ffocws
  • Sut mae prosodi, rhythm, trefn geiriau, cyfeiriadaeth a semanteg yn gwthio'r neges ymlaen

Caffael Iaith (Cyntaf ac Ail)

Rydym yn astudio caffael iaith gyntaf ac ail iaith, gan edrych ar agweddau megis datblygiad ffonolegol, gramadegol, pragmatig, semantig a geirfaol, a'r goblygiadau ar gyfer dysgu ac addysgu. Mae’r rhain yn cynnwys ymchwil mewn:

  • Datblygiad ffonolegol babanod o'r cyfnod cyn geni hyd at ddiwedd eu babandod
  • Dysgu ac addysgu ail iaith (neu iaith ychwanegol).
  • Ffactorau cymdeithasol a seicolegol sy'n effeithio ar ddatblygiad iaith plant
  • Plant yn caffael iaith safonol ac ansafonol
  • Cymhwysedd sosioieithyddol Saesneg fel lingua franca
  • Anhwylderau iaith datblygiadol

Disgrifiad Iaith

Rydym yn disgrifio gramadeg, geirfa, ffonoleg a semanteg iaith o amrywiaeth o safbwyntiau:

  • Categorïau swyddogaethol
  • Newid diacronig a defnydd ac amrywiadau cydamserol
  • Gramadegol
  • Enwau ac nominaliaeth
  • Semanteg geirfaol
  • Theori ramadegol
  • Teipoleg iaith
  • Strwythur gwybodaeth
  • Enwoldeb ac uniondeb ystyr

Amrywiad a Newid Iaith, ac Ieithyddiaeth Hanesyddol

Rydym yn astudio sut mae amrywiad ieithyddol cyfredol wedi'i gysylltu'n gynhenid â'r dadansoddiad o newid iaith a'i berthynas ag amser, a sut mae canfyddiadau un maes yn llywio rhai'r llall. Mae ein diddordebau iaith ac amser yn cynnwys:

  • Newid ar lefelau ieithyddol (geirfa, morffosyntactig, ffonolegol, disgwrs)
  • Rhyngweithio rhwng ffactorau mewnol ac allanol mewn newid iaith
  • Cyswllt iaith a sifft iaith
  • Sosioieithyddiaeth hanesyddol
  • Arddulliau hanesyddol
  • Agweddau tuag at iaith a defnydd iaith
  • Newid mewn iaith fformiwläig

Astudiaethau Geirfa

Rydym yn astudio ffurf a swyddogaeth geiriau a'u perthynas â gramadeg, er enghraifft:

  • Patrymau gramadegol geirfa
  • Newid geirfa dros amser o ganlyniad i gyswllt iaith
  • Sut rydyn ni'n dysgu geiriau mewn iaith gyntaf neu ail iaith
  • Sut mae ystyr gair yn cael ei ddylanwadu gan ei berthynas â geiriau eraill
  • Dadansoddiad geirfaol swyddogaethol
  • Dadansoddiad patrymau gyda corpws

Ethnograffeg Ieithyddol

Rydym yn defnyddio dulliau ethnograffig i ymchwilio i arferion cyfathrebol mewn ystod o gyd-destunau cymdeithasol. Mae’r rhain yn cynnwys:

  • Cyd-destunau meddygol a gofal iechyd megis nyrsio, a rhoddi organau
  • Cyd-destunau cyhoeddus megis siopau, llyfrgelloedd a hyfforddiant chwaraeon
  • Cyd-destunau cyfryngau cymdeithasol fel gemau ar-lein, Facebook, cymunedau YouTube
  • Cyd-destunau cyfreithiol fel gorsafoedd heddlu a chyngor cyfreithiol
  • Trefniadaeth gymunedol a rheoli adnoddau
  • Trosiad

Rydym yn astudio ffurfiau geiriol a gweledol/amlfoddol o drosiadau, gan gynnwys yn y meysydd canlynol:

  • Cyfathrebu yn y gweithle
  • Cyfathrebu gofal iechyd
  • Gwrthdaro a disgwrs
  • Cartwnau gwleidyddol
  • Darluniau, comics, nofelau graffig, a naratifau graffig
  • Disgwrs ar y cyfryngau

Sosioieithyddiaeth

Mae’r ymchwil yng Nghaerdydd yn canolbwyntio ar sosioieithyddiaeth amrywiol a rhyngweithiol, gan edrych ar sut mae iaith yn cael ei heffeithio gan gymdeithas a diwylliant, ac yn effeithio arnynt.Mae hyn yn cynnwys ymchwil i mewn i:

  • Amrywiaeth teipograffeg a sillafu yn y cyfryngau
  • Goruwchamrywiaeth a thrawsieithu
  • Amlieithrwydd
  • Acenion a thafodieithoedd
  • Agweddau ac ideolegau ieithyddol
  • Iaith a rhywedd
  • Hunaniaethau a chymunedau sefydliadol

Ieithyddiaeth Swyddogaethol Systemig, Gramadeg Swyddogaethol Systemig

Rydym yn trin gramadeg a geirfa fel adnoddau ar gyfer gwneud ystyron cymdeithasol fel disgwrs. Rydym yn archwilio dimensiynau canlynol Ieithyddiaeth Weithredol Systemig:

  • Theori gramadegol
  • Disgrifiadau gramadegol o Saesneg ac ieithoedd eraill ac amrywiadau cofrestr/tafodieithol
  • Gramadeg geirfa
  • Strwythur gwybodaeth a thestun
  • Erchfynedigaeth a chyflwr gweithredol
  • math llenyddol, cywair a chyd-destun
  • Dadansoddi testun
  • Agwedd, gwerthuso a safiad
  • Rhyngdestunolrwydd
  • Theori actor cymdeithasol

Ac rydym yn defnyddio'r theori a'r disgrifiad yn y meysydd canlynol:

  • Teipoleg drawsieithyddol
  • Cyfreithlondeb a llais
  • Ieithyddiaeth corpws
  • Addysg
  • Anhwylderau cyfathrebu
  • Arddulleg
  • Dadansoddiad disgwrs critigol (CDA)
  • Ymarfer proffesiynol

Cyfathrebiaeth

Ieithyddiaeth Gymhwysol, Addysg Iaith, Saesneg ar gyfer ddibenion penodol

Rydym yn canolbwyntio ar amrywiaeth o bynciau sy’n ymwneud â dysgu, addysgu a defnyddio iaith, a dyma gasgliad ohonynt:

  • Addysgu cyfathrebu proffesiynol
  • Saesneg fel lingua franca mewn cyd-destunau proffesiynol
  • Dysgu ac addysgu ail iaith
  • Prosesau ysgrifennu
  • Addysgu Saesneg i bwrpasau penodol
  • Dulliau o ddysgu ac addysgu gramadeg, geirfa a disgwrs

Dadansoddi Disgwrs, Dadansoddi Disgwrs Beirniadol, Dadansoddi Disgwrs wedi'i Gyfarwyddo â Chorpws

Rydym yn canolbwyntio ar ddatblygu offer, damcaniaethau a fframweithiau methodolegol ar gyfer dadansoddi disgwrs, gan ganolbwyntio ar y meysydd canlynol:

  • Diffinio a dadansoddi cyd-destun
  • Cyfathrebu yn y gweithle
  • Dadansoddiad disgwrs aml-foddol
  • Dadansoddi sgyrsiau
  • Iaith ac ystum a ddefnyddir mewn lleoliadau naturiol
  • Ymchwil amlfodd yn seiliedig ar gorpws
  • Testun a chyd-destunau cymdeithasol
  • Dadansoddi disgwrs digidol
  • Disgwrs a hunaniaeth

Ieithyddiaeth fforensig / Iaith a'r Gyfraith

Rydym yn defnyddio amrywiaeth o ddamcaniaethau, methodolegau a dulliau i archwilio iaith a chyfathrebu am y gyfraith mewn amrywiaeth o gyd-destunau cyfreithiol a pharagyfreithiol. Rydym hefyd yn cyfrannu canfyddiadau cymhwysol ein hymchwil i ymarferwyr ar draws amrywiaeth o sefydliadau. Rydym yn gweithio ar draws y system gyfreithiol yn y meysydd canlynol:

  • Egluro'r gyfraith mewn cyd-destunau megis cadw mewn dalfra
  • Datganiadau tystion ac arferion cyfweld
  • Yr heddlu'n delio â chwynion a chymryd galwadau
  • Cyfathrebu â phoblogaethau diamddiffyn gan gynnwys plant a'r rhai ag anhwylder cyfathrebu
  • Cynrychiolaeth a lluniad hunaniaeth yn iaith y gyfraith
  • Ymadrodd a chyfreitheg
  • Iaith carchar a chyfiawnder adferol
  • Tystiolaeth ac arbenigedd ieithyddol gan gynnwys: priodoli awduraeth, dadansoddiad nod masnach, a labeli rhybuddio
  • Dehonglwyr ac eiriolwyr iaith
  • Naratif yn y broses gyfreithiol
  • Perswadio yn y broses gyfreithiol
  • Moeseg drafodol a'r broses gyfreithiol
  • Cyfarwyddyd ac ideoleg rheithgor

Cyfathrebu Gofal Iechyd, Anhwylderau Cyfathrebu, Dementia a Chyfathrebu, Cyfathrebu Hyd Oes

Rydym yn astudio defnydd penodol iaith yng nghyd-destun gofal iechyd, yn rhychwantu cyfathrebu iechyd a chyfathrebu gydol oes. Gall hyn gynnwys anawsterau cyfathrebu chaffaeledig a sut mae iaith yn newid wrth i ni heneiddio, yn ogystal â phynciau fel:

  • Trosiad gweledol mewn ymgyrchoedd iechyd cyhoeddus
  • Trosiad mewn gofal diwedd oes
  • Salwch fel trosiad
  • Cyfathrebu iechyd mewn ysbytai
  • Alzheimers a dementia
  • Cyfathrebu â phobl â dementia
  • Cyfathrebu gweithwyr iechyd proffesiynol
  • Anhwylderau cyfathrebu sy'n deillio o anableddau cynhenid a chaffaeledig
  • Cynrychioliadau o heneiddio
  • Meddygaeth graffeg
  • Gwahaniaethau rhwng patrymau iaith pobl iau a hŷn
  • Cynrychioliadau'r cyfryngau o salwch, heneiddio a hyd oes

Cyfathrebu Rhyngddiwylliannol

Mae gennym ddiddordeb mewn archwilio critigol i mewn i gysyniadau ac ymagweddau at ddiwylliant a chyfathrebu rhyngddiwylliannol mewn amrywiaeth o gyd-destunau a chydag amrywiaeth o fethodolegau. Mae ein hymchwil yn archwilio’r meysydd canlynol, ymhlith eraill:

  • Cyfathrebu rhyngddiwylliannol yn y gweithle
  • Cysyniadau o ‘ddiwylliant’ mewn cyd-destunau sefydliadol
  • Critigo hanfodaeth, stereoteipiau ac ethnocentriaeth
  • Defnyddio ieithyddiaeth corpws mewn dadansoddiad rhyngddiwylliannol a diwylliannol
  • Cyfathrebu rhyngddiwylliannol a llais
  • Cyfathrebu rhyngddiwylliannol a moeseg drafodol
  • Y defnydd o adnoddau cyfathrebol amlfodd mewn cyfarfyddiad rhyngddiwylliannol

Cyfryngau (Newydd), Comics/Nofelau Graffeg

Mae gennym amrywiaeth eang o ddiddordebau yn y meysydd hyn, gan gynnwys hunaniaeth, perfformiad ac ideolegau, ac rydym yn archwilio sut y gellir cymhwyso ein canfyddiadau y tu hwnt i’r byd academaidd:

  • Adeiladu a thrafod hunaniaeth
  • Cymunedau practis ar gyfryngau cymdeithasol
  • Creadigrwydd, newid a theipograffeg yn iaith y cyfryngau newydd
  • Moeseg ymchwil rhyngrwyd
  • Cynrychioliadau, ideolegau, a'r cyfryngau
  • Adrodd straeon hunangofiannol trwy gomics
  • Meddygaeth graffeg
  • Agweddau a pherfformiad iaith ar twitter

Disgwrs Proffesiynol a Chyfathrebu yn y Gweithle

Rydym yn dadansoddi rhyngweithiadau mewn cyd-destunau proffesiynol a gweithle, er enghraifft sgwrs darlledu, rhyngweithio mewn llys barn a chyfarfodydd busnes. Mae llawer ohonom yn defnyddio dull ‘cymhwysol’, gan archwilio sut y gall ein canfyddiadau fwydo’n ôl i’r rheini yn y gweithle er mwyn gwella arferion. Mae ein gwaith yn cynnwys trafodaethau a chyfathrebu proffesiynol llafar, ysgrifenedig, amlfodd ac ar-lein:

  • Cyfathrebu proffesiynol cyfreithiol
  • Cyfathrebu lleyg-cyfreithiol
  • Disgwrs fforensig
  • Disgwrs wleidyddol yn y cyfryngau
  • Gweithwyr proffesiynol yn y cyfryngau, disgwrs a siarad ar gyfer darlledu
  • Trafodaeth cyfryngau newyddion a chyfathrebu
  • Rhyngweithio rhwng gweithwyr iechyd proffesiynol a chleifion-proffesiynol
  • Amgylcheddau iechyd amlieithog
  • Cyfathrebu rhyngddiwylliannol mewn gweithleoedd
  • Iaith cyfarfodydd busnes
  • Eglurhad yng nghyd-destun y gweithle
  • Llythrennedd mewn gweithleoedd
  • Cyfathrebu mewn cyd-destunau peirianneg

Cyfathrebu Gweledol ac Amlfoddol, Cyfathrebu Di-eiriau

Rydym yn canolbwyntio ar ddatblygu offer, damcaniaethau a fframweithiau methodolegol ar gyfer dadansoddi gweledol ac amlfodd gyda ffocws penodol ar y meysydd canlynol:

  • Tirweddau ieithyddol
  • Iaith ac ystum mewn cyd-destunau naturiol
  • Delweddau hysbysebu
  • Trosiad gweledol/amlfoddol ac eironi
  • Cyfathrebu di-eiriau yn y gweithle
  • Adnoddau trawsieithu a chyfathrebu
  • Ymchwil amlfodd yn seiliedig ar gorpws

Digwyddiadau

Mae CLCR yn cynnal Seminarau Ymchwil rheolaidd. Rhagor o wybodaeth.

Digwyddiadau yn y gorffennol