Coedwigoedd diraddiedig yn hanfodol ar gyfer cadwraeth eliffantod

Mae ymchwil newydd gan Brifysgol Caerdydd, Canolfan Maes Danau Girang, Adran Bywyd Gwyllt Sabah a Sefydliad Carnegie ar gyfer Gwyddoniaeth wedi darganfod bod ardaloedd o goedwigoedd diraddiedig a gliriwyd gynt drwy gymynu neu amaethyddiaeth yn gynefinoedd delfrydol ar gyfer eliffantod yn Sabah.

Mae’r gortho isel a geir mewn ardaloedd o goedwig ddiraddedig yn cynnig amgylchedd delfrydol i eliffantod Borneo, er gwaethaf cael ei ystyried fel coedwig o ansawdd isel.

Dywedodd Luke Evans, ymchwilydd ôl-ddoethurol yn Sefydliad Carnegie ar gyfer Gwyddoniaeth a Chanolfan Maes Danau Girang: "Mae ein hastudiaeth yn dangos mai coedwigoedd gydag uchder gortho cymedrig o 13m yw’r rhai sydd fwyaf tebygol o gael eu defnyddio gan eliffantod Borneo.

“Mae’r coedwigoedd hyn yn gyson â thirweddau diraddedig neu’r rheiny sy’n adfer o gymynu neu glirio yn y gorffennol.”

Olrheiniodd yr ymchwil gydweithredol symudiadau’r eliffantod ym Morneo drwy goleri GPS a chan ddefnyddio delweddu laser o’r awyr i ddadansoddi coedwigoedd Sabah, gan roi map tri dimensiwn o uchder gortho’r goedwig law a’i strwythur.

Traciwyd naw eliffant ar hugain, gan ddarparu data eglur iawn wedi eu lledaenu ar draws sawl blwyddyn. Rhoddodd hyn syniad newydd, manwl i’r ymchwil o ddewisiadau cynefin yr eliffantod.

Dywedodd Greg Asner, Arsyllfa Awyr Carnegie a Sefydliad Carnegie ar gyfer Gwyddoniaeth:  "Mae’n mapio o goedwigoedd Sabah yn unigryw am ei fod yn darparu gwybodaeth ofodol fanwl a thra-chywir ynghylch strwythur y goedwig.

“Ynghyd â’r data GPS ar gyfer yr eliffantod, daeth y cysylltiad rhwng gorthoeon cymharol isel eu llenwad a chynefinoedd eliffantod i’r amlwg mewn ffyrdd a oedd yn anhysbys yn flaenorol.”

Mae ardaloedd o goedwig â gorthoeon is yn debygol o gael eu targedu ar gyfer eu trosi’n ardaloedd ar gyfer amaethyddiaeth, ac mae’r ymchwil newydd yn amlygu fel y gallai hyn gael canlyniadau echrydus ar gyfer cadwraeth eliffantod ym Morneo.

Wedi’i ariannu gan Ymddiriedolaeth y Goedwig Law ac yn seiliedig ar bartneriaeth rhwng Adran Coedwigaeth Sabah, SEARRP, Sefydliad Carnegie ar gyfer Gwyddoniaeth, Ymddiriedolaeth PACOS a Menter BC, mae’r prosiect hwn yn rhan o ymdrech barhaus i gynyddu’r ardaloedd gwarchodedig i 30% o arwynebedd tir Sabah.

Yn ôl Dr Benoit Goossens, Cyfarwyddwr Canolfan Maes Danau Girang a Phrifysgol Caerdydd: "Y perygl yw y gallai cyfran fawr o’r cynefinoedd coedwig gortho is fod yn ddeniadol i’w trosi at ddefnydd amaethyddiaeth raddfa fawr cyn y sylweddolir eu pwysigrwydd.

"Y gobaith yw y bydd yr astudiaeth hon yn atgyfnerthu pwysigrwydd diogelu cynefinoedd yr ystyrir eu bod yn ansawdd-isel, yn hytrach na dim ond coedwigoedd hŷn, carbon uchel.”