Anghyfiawnderau croestorri: Hil, Dosbarth, Rhyw a Throseddu Pobl Ifanc yn Ne Cymru
Mae'r prosiect hwn yn ei hanfod yn mynd i'r afael â chydraddoldeb ac amrywiaeth. Fe'i cynlluniwyd i wella dealltwriaeth o brofiadau pobl ifanc leiafrifol o droseddu, plismona a'r system cyfiawnder troseddol, a'u barn arnynt.
Mae hefyd yn ystyried sut mae’r profiadau hynny’n egluro’r arfer a’r diwylliant sy’n sail i blismona a chyfiawnder troseddol yn Ne Cymru. Yn olaf, bydd y prosiect yn archwilio pa gamau sydd eu hangen i sicrhau newid ystyrlon, mewn polisïau, agweddau ac arfer, o fewn y meysydd a nodwyd gan yr ymchwil.
Mae’r ymchwil wedi’i gwreiddio’n ddwfn yng nghymunedau Caerdydd a’i nod yw cynyddu lleisiau’r cymunedau hynny er mwyn sicrhau newid sy’n cael effaith. Er mwyn cyflawni'r prosiect yn llwyddiannus, bydd yr ymgeisydd yn aelod o gymuned lleiafrifol hiliol a bydd ganddynt wybodaeth a diddordeb mewn gwella cyfiawnder ieuenctid yng Nghaerdydd.
Crynodeb
Mae’r prosiect hwn yn edrych ar sut mae ffactorau fel hil, oedran, rhyw a dosbarth yn dylanwadu ar y ffordd y mae pobl ifanc yn cael eu trin gan yr heddlu a’r system gyfiawnder yn Ne Cymru.
Mae adroddiadau diweddar yn dangos bod pobl leiafrifol hiliol yng Nghymru yn cael eu gorgynrychioli mewn carchardai ac ystadegau stopio a chwilio'r heddlu, a’u tangynrychioli yn y proffesiwn barnwrol a chyfreithiol ac mae’r anghysondebau hyn yn fwy nag yn Lloegr.
Mae marwolaethau proffil uchel Mohamud Mohammed Hassan a Moyied Bashir, Kyrees Sullivan a Harvey Evans, a’r protestiadau a’u dilynodd yn dangos y problemau sy’n wynebu’r rhanbarth a’r berthynas gythryblus rhwng pobl ifanc leiafrifol a’r heddlu. Bydd y prosiect hwn yn defnyddio dulliau ymchwil cyfranogol a gweithredol, gan weithio’n agos gyda sefydliadau cymunedol ac ieuenctid i archwilio effaith yr achosion hyn yn ogystal â’r ffyrdd o ddydd i ddydd y mae plismona’n effeithio ar fywydau pobl ifanc.
Nodau a chwestiynau ymchwil
Nod y prosiect hwn yw cynhyrchu darn o ymchwil gwreiddiol sy’n ymateb i faterion brys plismona pobl ifanc – yn arbennig, pobl ifanc leiafrifol yng Nghymru. Mae'n ceisio deall profiadau pobl ifanc leiafrifol sy'n canfod eu hunain mewn gwrthdaro â'r system cyfiawnder troseddol. Beth yw'r ffactorau sy'n dylanwadu ar gyswllt pellach â'r system? Beth yw'r ffactorau sy'n lliniaru cyswllt â'r system? Mae'r prosiect hefyd yn anelu at gynnig dewisiadau amgen i gyfiawnder cosbol a phlismona hiliol.
Gan ddefnyddio fframweithiau diddymwyr, byddwch yn ceisio ateb cwestiynau ymchwil fel y canlynol:
- Pa fath o berthnasoedd sydd gan bobl ifanc â'r system cyfiawnder troseddol?
- Sut mae hil, rhyw a dosbarth yn effeithio ar brofiadau pobl ifanc gyda'r system cyfiawnder troseddol?
- Pa fathau o ddewisiadau amgen i gyfiawnder cosbol a phlismona hiliol y dylem fod yn anelu atynt?
Dulliau
Er mwyn mynd i'r afael â'r cwestiynau ymchwil a chyflawni nodau'r prosiect, mae'r ymchwil yn gofyn am ymgysylltu gweithredol â phobl ifanc. Disgwylir y bydd y myfyriwr Doethuriaeth yn defnyddio methodolegau ymchwil gweithredol arloesol i gyfranogwyr i weithio'n agos gyda grwpiau o bobl ifanc mewn ardaloedd ymylol o Gaerdydd, yn enwedig y rhai sy'n profi gor-blismona. Bydd yr ymgeisydd llwyddiannus yn datblygu methodolegau priodol mewn cydweithrediad â'r bobl ifanc y bydd yn cyfarfod â nhw. Mae disgwyliad hefyd y bydd y myfyriwr Doethuriaeth yn cymryd rhan mewn lleoliad gyda sefydliad allanol sy'n berthnasol i'r prosiect.
Mae'r gwaith ymchwil Doethuriaeth hwn yn empirig ac yn ansoddol. Bydd y fethodoleg ymchwil yn cynnwys dulliau ansoddol megis cyfweliadau, grwpiau ffocws, a/neu ddulliau ymchwil gweithredu cyfranogol arloesol eraill. Rhagwelir y bydd y myfyriwr Doethuriaeth yn ysgrifennu adroddiad hygyrch o'r canfyddiadau yn ogystal â thraethawd doethurol. Yn gysyniadol, anogir y myfyriwr i ymgysylltu â dadleuon cyfoes ar ddamcaniaeth hil feirniadol, troseddeg feirniadol a diddymu cosb. Un o amcanion y prosiect fydd rhagweld sut y gellir gweithredu unrhyw newidiadau a awgrymir yng Nghymru.
