Diagnosis a Thriniaeth Anghyfiawnderau mewn Iechyd Meddwl
Nid yw diagnosisau iechyd meddwl wedi’u dosbarthu’n gyfartal ar draws y boblogaeth, heb sôn am ar draws gwahanol wledydd a diwylliannau.
Er enghraifft, yn y DU mae cyfradd uwch o ddiagnosis seicosis ymhlith dynion ifanc du nag mewn dynion gwyn; risg uwch o hunanladdiad ymhlith merched hŷn De Ddwyrain Asia; a merched ifanc gwyn sydd fwyaf tebygol o gael diagnosis o anhwylder bwyta.
Byddwch yn archwilio sut y gall lleiafrifoedd ethnig ddioddef gwarth oherwydd eu hil ac oherwydd eu cyflwr iechyd meddwl.
Crynodeb
Mae cydnabyddiaeth gynyddol y gall hil ac ethnigrwydd effeithio ar ddiagnosis a thriniaeth o gyflyrau iechyd meddwl, ac a yw pobl yn ceisio triniaeth ac yn gallu ei chyrchu. Ar y naill law, gall stereoteipiau, stigmateiddio, a diffyg dealltwriaeth ddiwylliannol arwain at gamddiagnosis, diffyg dealltwriaeth, neu ddiffyg cydnabyddiaeth o gyflwr iechyd meddwl. Ar y llaw arall, gall ffactorau diwylliannol lywio sut mae cyflwr iechyd meddwl yn cael ei brofi a'i fynegi. Yn y modd hwn, mae hil, ethnigrwydd a diwylliant yn chwarae rhan o ran pwy sy'n cael diagnosis o gyflwr iechyd meddwl a pha ddiagnosis a thriniaeth y maent yn ei chael.
Mae'r 5ed Llawlyfr Diagnostig ac Ystadegol o Adolygiad Testun Iechyd Meddwl bellach yn tynnu sylw'n benodol at bwysigrwydd osgoi unrhyw gamddiagnosis a allai ddeillio o ddiffyg sensitifrwydd i'r ffordd y mae ffactorau diwylliannol yn effeithio ar fynegiant materion iechyd meddwl a sut y caiff ymddygiad ei gategoreiddio gan glinigwyr. Er bod hwn yn gywiriad pwysig sy’n cydnabod yr heriau a’r rhagfarnau sy’n effeithio ar ddiagnosis a thriniaeth, cawn ein gadael â llu o gwestiynau ynghylch y rhesymau sylfaenol dros wahaniaethau diagnostig, effaith gwahaniaethau o’r fath ar unigolion a chymunedau, a sut y gellid mynd i’r afael â nhw.
Yn y prosiect athronyddol hwn, byddwch yn ymchwilio i sut mae ffactorau diwylliannol, dosbarth a systemig yn siapio, dylanwadu, a hyd yn oed yn cuddio sut mae cyflyrau iechyd meddwl yn amlygu, yn cael eu profi, yn cael diagnosis a'u trin.
Nodau
Nodau’r prosiect hwn yw:
- ymchwilio i rôl ffactorau diwylliannol, dosbarth a systemig mewn diagnosis iechyd meddwl a gofal iechyd
- archwilio sut mae stereoteipiau a gwarth sy’n gysylltiedig ag ethnigrwydd a hil yn effeithio ar ddiagnosis
- dangos sut mae ffactorau diwylliannol yn dylanwadu ar sut mae symptomau cyflyrau iechyd meddwl yn amlygu ac yn cael eu mynegi
- dadansoddi sut y gall canfyddiadau a rhagdybiaethau ynghylch iechyd meddwl sy’n gyffredin mewn cymuned effeithio ar barodrwydd a gallu unigolyn i geisio cymorth meddygol
- gwella ein dealltwriaeth o sut mae gwahaniaethau diagnostig yn codi o ac yn arwain at anghyfiawnder
- ystyried effaith anghyfiawnder mewn diagnosis cyflwr iechyd meddwl ar unigolion a chymunedau
Yn seiliedig ar eich diddordebau ymchwil, gallech ddilyn y nodau hyn drwy lens mater penodol (e.e., camddiagnosis), grŵp penodol (e.e., dynion du ifanc yn y DU), a/neu gyflwr iechyd meddwl penodol (e.e., sgitsoffrenia , anorecsia nerfosa), neu fabwysiadu ymagwedd ehangach, mwy cyffredinol.
Cwestiynau ymchwil
Gallai’r prosiect gynnwys mynd i’r afael â rhai o’r cwestiynau canlynol, er bod lle i’w teilwra i’ch diddordebau ymchwil eich hun o fewn cylch gorchwyl cyffredinol y prosiect.
- Sut mae'r canfyddiad o afiechyd meddwl o fewn grŵp ethnig yn effeithio ar gyflwyniad problemau iechyd meddwl?
- Sut mae ffactorau diwylliannol a rhagdybiaethau am iechyd meddwl penodol yn rhyngweithio i greu sefyllfaoedd o anghyfiawnder epistemig?
- Beth yw'r ffactorau diwylliannol sy'n arwain at yr achosion uchel o ddiagnosis seicosis mewn dynion ifanc du?
- Pryd mae cael diagnosis yn fwy cyffredin yn gyfystyr ag anghyfiawnder a phryd mae diagnosis llai aml yn gyfystyr ag anghyfiawnder?
Ffynonellau a deunyddiau
Mae'r prosiect hwn yn athronyddol yn bennaf a bydd yn cynnwys tynnu ar waith athronyddol ar bynciau fel iechyd meddwl, stigma ac adnabyddiaeth, ac anghyfiawnder epistemig, yn ogystal â gwaith o seiciatreg a chymdeithaseg. Byddwch hefyd yn cael eich annog a'ch cefnogi i ymgysylltu ag elusennau a darparwyr iechyd meddwl perthnasol.
