Effaith gadarnhaol sgrinio CT ar ysmygwyr

Mae ysmygwyr sy’n cael sgan CT o’u hysgyfaint yn fwy tebygol o roi’r gorau iddi yn ôl a arweiniwyd gan Brifysgol Caerdydd.

Mae canfyddiadau’r astudiaeth, sy’n edrych ar effaith sgrinio CT ar ysmygwyr sydd â risg uchel o ddatblygu cancr yr ysgyfaint, yn herio’r gred fod canlyniad sgrinio negatif yn rhoi ‘rhwydd hynt i ysmygu’, ac yn dangos fod ymgymryd â sgrinio’r ysgyfaint yn gallu rhoi cyfle i ysmygwyr gael mynediad at gymorth i roi’r gorau i ysmygu ar adeg pan fônt yn debygol o fod yn agored i gynigion o gymorth.

Meddai Dr Kate Brain, Darllenydd yn Yr Isadran Meddygaeth Boblogaeth: “Mae ein treial yn dangos bod sgrinio cancr yr ysgyfaint yn cynnig cyfle euraid i ddysgu sut i roi’r gorau i ysmygu ymhlith grwpiau risg uchel yn y DU...”

Cymerodd 4,055 o bobl 50-75 oed ran yn y treial, a arweiniwyd gan ymchwilwyr ym Mhrifysgol Caerdydd yn gweithio gyda Phrifysgol Lerpwl, King’s College a Phrifysgol Queen Mary. Cawsant eu rhannu ar hap naill ai’n grŵp a dderbyniodd sgrinio CT dogn-isel ar gyfer canfod cancr yr ysgyfaint yn gynnar, neu grŵp rheoli na dderbyniodd sgrinio.

Ymhlith yr ysmygwyr a gymerodd ran yn y sgrinio, llwyddodd 10% i roi’r gorau i ysmygu ar ôl pythefnos, a 15% wedi rhoi’r gorau iddi ymhen dwy flynedd - y ddwy fel ei gilydd yn gyfraddau uwch nag a welwyd yn y grŵp rheoli.

Yr gyfradd farwoldeb uchaf o’r holl gancrau yn y DU

Treial Peilot Sgrinio Cancr yr Ysgyfaint y DU (UKLS) yw’r cyntaf i asesu dichonoldeb, cost-effeithiolrwydd ac effaith ymddygiadol sgrinio cancr yr ysgyfaint, gan ddefnyddio dogniad-isel unigol sgrinio CT ar boblogaeth risg-uchel yn yr DU.

Cancr yr ysgyfaint yw un o’r cancrau mwyaf cyffredin a difrifol a chanddo’r gyfradd farwoldeb uchaf o’r holl gancrau yn y DU. Mae oddeutu 44,500 o bobl yn derbyn diagnosis o’r cyflwr bob blwyddyn yn y DU.

Ariannwyd treial peilot UKLS gan raglen Asesu Technoleg Iechyd Sefydliad Cenedlaethol Ymchwil Iechyd (NIHR).

Cyhoeddir y cyhoeddiad gwyddonol llawn ‘Impact of low-dose CT screening on smoking cessation among high-rsk participants in the UK Lung Cancer Screening Trial’ yn Thorax.