Edrych tua’r Dwyrain

Mae Angerdd dros Ganolbarth a Dwyrain Ewrop yn cynnig profiadau newydd i fyfyrwyr

Mae myfyrwyr hanes yng Nghaerdydd yn elwa ar arbenigedd cynyddol yng Nghanolbarth a Dwyrain Ewrop sy'n canolbwyntio ar hanes Tsiecoslofacia.

Mae israddedigion wedi mwynhau profiad cyfoethog o fyw yn y Weriniaeth Tsiec a dysgu Tsieceg ers 2019, diolch i’r arbenigeddau ym maes hanes yng Nghaerdydd ac ysgoloriaeth fyd-eang a gynigir gan y Weriniaeth Tsiec.

Mae cyfanswm o ddeg o fyfyrwyr Hanes Caerdydd wedi ennill ysgoloriaethau llawn i gymryd rhan mewn Ysgolion Haf Astudiaethau Slafonaidd (Iaith Tsiec) ar draws y Weriniaeth Tsiec, gydag un ysgoloriaeth neu fwy yn cael ei chynnig i fyfyrwyr Caerdydd bob blwyddyn ers i’r cyswllt ddechrau.

Mae profiad Ysgol Haf Tsiec yn wirioneddol ryngwladol, gyda chyfeillgarwch gydol oes wedi'i ffurfio. Ochr yn ochr â Chymru, daw myfyrwyr o bob rhan o’r byd – mor bell ag Albania, Bwlgaria a Columbia i Taiwan, Fietnam, UDA a llawer o wledydd eraill.

Mae ysgoloriaethau Gweinyddiaeth Addysg Tsiec yn galluogi myfyrwyr sydd â diddordeb arbennig yn hanes y rhan hon o Ewrop i fanteisio i’r eithaf ar eu hastudiaethau gradd, trwy astudio'r iaith ac, yn eu tro, agor ffynonellau uniongyrchol. Mae modd hefyd i fyfyrwyr ôl-raddedig yn hanes Tsiecoslofacia ym Mhrifysgol Caerdydd fanteisio ar y cyfle i wella Tsieceg ysgrifenedig ac ar lafar yn y modd hwn.

Mae'r ysgoloriaethau hael yn ariannu 4 wythnos mewn prifysgol Tsiecaidd lle mae'r derbynwyr yn astudio'r iaith yn ddwys ac yn cael eu trochi yn hanes a diwylliant Tsiec trwy gyfres o weithgareddau a gwibdeithiau. Maent yn cynnwys yr holl brydau bwyd, llety, gwibdeithiau, ffioedd dysgu, llyfrau a deunyddiau, a’r unig eithriadau yw’r costau yswiriant a theithio i Tsiecia ac ohoni.

Mae arbenigwyr Prifysgol Caerdydd ar draws disgyblaethau yn rhan o’i Chanolfan Ymchwil Canolbarth a Dwyrain Ewrop, sy’n cynnwys yr haneswyr yr Athro Mary Heimann, Dr Tetyana Pavlush, Dr James Ryan, Athro’r Gyfraith Jiri Priban, Athro Gwadd Cysylltiadau Rhyngwladol Sergey Radchenko a llawer o rai eraill.

Mae Casgliad Arbennig Tsiecoslofacia pwrpasol yn cynnwys cyhoeddiadau prin fel gweithiau gan lywodraeth dros dro Tsiecoslofacia yn Llundain, trawsgrifiadau prawf sioeau gwleidyddol, yn ogystal â thraethodau hir heb eu cyhoeddi a thraethodau ymchwil gan fyfyrwyr Caerdydd, bellach hefyd yn cael ei gynnal yn y Brifysgol.

Diolch i arbenigedd yn hanes Tsiecoslofacia yng Nghaerdydd, gall myfyrwyr hanes ar lefel israddedig ac ôl-raddedig elwa ar bartneriaethau ychwanegol gyda'r Archif Genedlaethol Tsiec a Llyfrgell Genedlaethol Tsiec.

Mae partneriaethau cyfnewid gyda Phrifysgol Charles ym Mhrâg a Phrifysgol Comenius yn Bratislava yn cynnig cyfleoedd pellach i fyfyrwyr astudio yn y ddwy weriniaeth.

Yr hanesydd enwog yr Athro Mary Heimann yw awdur y llyfr nodedig Tsiecoslofacia The State That Failed. Yng Nghaerdydd mae hi wedi curadu Generation89: Witnessing the Velvet Revolution 30 years on, gan ddod âgwneuthurwyr hanes at ei gilydd i gogio am chwyldro Tsiecoslofacia a diwedd y gyfundrefn Gomiwnyddol yn y Deml Heddwch, a Czechoslovakia 100 yn nodi 100 mlynedd ers sefydlu gwladwriaeth Tsiecoslofacia.

Dywedodd yr Athro Heimann:

“Ers i’r DU adael yr Undeb Ewropeaidd, mae wedi teimlo’n bwysicach fyth sicrhau bod myfyrwyr Caerdydd yn cael y cyfle i dreulio amser dramor, yn ymgolli mewn iaith a diwylliant tramor sy’n wahanol i’w rhai nhw.  Efallai fod hwn yn brofiad arbennig o werthfawr i fyfyrwyr Hanes, gan fod y sgiliau sydd eu hangen arnynt i ddeall y gorffennol yn debyg i’r rhai sydd eu hangen i ddod yn gyfarwydd â gwlad dramor a meddwl mewn iaith dramor.”

Rhannodd Leah Pickett ei phrofiad o’i blwyddyn gyfnewid 2019-2020 ym Mhrifysgol Charles ym Mhrâg mewn blog University Globetrotters.