Symposiwm Chris McGuigan yn cydnabod rhagoriaeth mewn darganfod cyffuriau

Cynhaliwyd Symposiwm Chris McGuigan ar 22 Ebrill ym Mhrif Adeilad Prifysgol Caerdydd. Mae'r seremoni wobrwyo ddwywaith y flwyddyn yn dathlu ac yn gwobrwyo gwaith tri gwyddonydd sydd wedi gwneud cyfraniad sylweddol at faes darganfod cyffuriau.

Mae'r digwyddiad yn deillio o waddol hael gan Dr. Geoff Henson, ffrind i athro diweddar yr Ysgol Fferylliaeth, Chris McGuigan. Roedd yr Athro McGuigan yn ffigwr dylanwadol iawn ym maes darganfod cyffuriau, nid yn unig fel gwyddonydd disglair ond hefyd diolch i'w allu eithriadol i gyflawni trosiadau clinigol o'i waith.

Roedd y gystadleuaeth ar gyfer y gwobrau eleni yn gryf iawn ym mhob un o'r tri chategori ond ar ôl trefn feirniadu drylwyr daeth tri enillydd i'r amlwg: Enillodd Dr Wioleta Milena Zalek Wobr Traethawd Ymchwil PhD Eithriadol McGuigan, Dr Michael Menden Wobr Seren Rising McGuigan, ac aeth Gwobr McGuigan am Waith Nodedig mewn Darganfod Cyffuriau i'r Athro Johan Neyts.

Mae'r tri chategori yn dathlu ymchwilwyr ar wahanol gyfnodau yn eu gyrfaoedd. Ysgrifennodd Dr Zelek ei PhD ar dargedu clwstwr o broteinau o'r enw mecanwaith ymosodiad pilen (MAC) y mae'r corff yn ei gynhyrchu i frwydro yn erbyn clefydau llidiol cyffredin. Yn nhermau lleyg, mae rhan hynafol o'r system imiwnedd, o'r enw'r system ategol, yn cael ei sbarduno pan synhwyrir perygl. Gall rhan o'r ymateb fod cynhyrchu MAC, sy'n ymosod ar bathogenau, ond gall hyn ynddo'i hun achosi sgîl-effeithiau diangen sy'n cynnwys clefydau newydd fel dirywiad macwlaidd. Mae Dr Zelek wedi bod yn gweithio ar wrthgyrff sy'n ymosod ar brotein o'r enw C7, sy'n rhan o'r clwstwr o broteinau ac sydd, os caiff ei atal, yn gallu atal cynhyrchu MAC cyn iddo achosi unrhyw broblemau.

Enillodd Dr Michael Menden wobr Seren Newydd McGuigan am ei waith ym maes bioleg gyfrifiadurol. Mae'r maes cyffrous hwn yn dadansoddi setiau data biofeddygol enfawr i ddeall yn well natur clefydau a sut i ymladd â nhw. Mae technoleg Dr Menden yn ein galluogi i ddrilio i lawr i ddata mewn ffordd na ellir ei amgyffred hyd yn hyn, a fydd ymhen amser yn chwyldroi maes meddygaeth ac yn arwain at dargedau cyffuriau newydd a meddygaeth fanwl y gellir eu teilwra i gleifion unigol yn ôl eu genomau unigryw eu hunain.

Enillwyd y wobr derfynol, i gydnabod gyrfa sydd wedi gwneud cyfraniad eithriadol at ddarganfod cyffuriau, gan yr Athro Johan Neyts o KU Leuven. Mae'r Athro Neyts wedi treulio ei yrfa yn brwydro yn erbyn firysau, o dengue i SARS-CoV2. Mae wedi cyhoeddi dros 600 o bapurau, wedi rhedeg labordy sy'n datblygu strategaethau gwrthfeirysol, ac wedi datblygu record o ragoriaeth ar gyfer trosi ei ymchwil yn feddyginiaethau at ddefnydd dynol. Mae'r cyflawniad olaf hwn wedi gweld nifer o'i gyfansoddion gwrthfeirysol wedi'u trwyddedu i gwmnïau fferyllol mawr i frwydro yn erbyn Hepatitis C, twymyn Dengue a Feirws Syncytial Anadlol.

Cynhaliwyd y seremoni yng nghyffiniau mawreddog Prif Adeilad Prifysgol Caerdydd ac roedd ymchwilwyr o bob cwr o'r wlad yn bresennol. Yn dilyn y gwobrau, dathlodd yr enillwyr gyda phryd o fwyd ym mwyty'r Park House. Dywedodd yr Athro Neyts, ffrind i Chris McGuigan, “Rwy'n gwerthfawrogi pob un eiliad y gwnes i eu treulio yng nghwmni Chris, yn trafod gwyddoniaeth a chydweithio, neu’n mwynhau cwrw neu ginio. Mae'n dal yn anodd credu nad yw Chris gyda ni mwyach.  Bydd y wobr hon yn cadw'r cof am y dyn gwych hwn yn fyw.”