Gallai byffrau coedwigoedd y glannau gynyddu cynhyrchiant planhigfeydd olew palmwydd

Gallai gwarchod byffrau coedwigoedd trofannol ar hyd glannau afonydd mawr wella hyfywedd hirdymor planhigfeydd olew palmwydd, tra'n cynnal manteision cadwraeth. Dyma'r hyn a ganfuwyd mewn astudiaeth newydd gan Ysgol y Biowyddorau, Prifysgol Caerdydd, Ysgol Gwyddorau'r Ddaear a'r Amgylchedd, Prifysgol Caerdydd a Chanolfan Maes Danau Girang yn Sabah, Malaysia.

Mae afonydd troellog trofannol a'u gorlifoedd yn gynefinoedd ar gyfer llawer o rywogaethau'r blaned sydd o dan fygythiad enbyd, ond maent wedi'u bygwth, erbyn hyn, gan gyfraddau datgoedwigo sydd wedi dwysau'n ddiweddar, a ysgogwyd gan y galw byd-eang am fwyd a biodanwyddau.

Gan ddefnyddio modelu rhifyddol, canfu'r tîm o ymchwilwyr o Brifysgol Caerdydd a Chanolfan Maes Danau Girang y gallai gwarchod byffrau fforestydd am ddegau o fetrau ar hyd ffiniau afonydd troellog gynyddu hyfywedd planhigfeydd gorlifdir, a chynnal buddiannau cadwraeth drwy gyfyngu ardal y tir a gollir o ganlyniad i erydiad y glannau.

Er bod manteision y dull hwn ar gyfer planhigfeydd olew palmwydd yn fwyaf amlwg yng nghyd-destun rhagamcanion economaidd tymor hir, maent yn wir hefyd ar gyfer graddfeydd amser byrrach.

"Drwy leihau gwariant plannu cychwynnol a diogelu palmwydd ifanc rhag cael eu colli i erydiad cyn eu bod yn cynhyrchu refeniw, gall byffrau’r glannau gynyddu proffidioldeb byrdymor planhigfeydd newydd," esbonia Dr Alexander Horton o Ysgol Gwyddorau’r Ddaear a’r Amgylchedd Prifysgol Caerdydd.

Gallai canfyddiadau'r astudiaeth hon helpu i gysoni amcanion y diwydiant olew palmwydd â chadwraeth amgylcheddol, ac mae Dr Benoit Goossens o Ganolfan Maes Danau Girang ac Ysgol y Biowyddorau yn obeithiol y caiff y canlyniadau eu hystyried gan sefydliadau ar draws y diwydiant.

“Rydym yn awgrymu’n gryf y dylai planhigfeydd olew palmwydd ddefnyddio byffrau coedwigoedd y glannau o 100 metr o led o leiaf ar hyd afonydd mawr fel Kinabatangan, Segama, Paitan, Sugut, Kalumpang, Serudong a Silabukan; a gobeithio y bydd canlyniadau’r ymchwil hwn yn cael eu hystyried gan RSPO a chwmnïau olew palmwydd yn Sabah a gweddill y byd.”

Cafodd Can Riparian Forest Buffers Increase Yields From Oil Palm Plantations? ei gyhoeddi yn Earth’s Future.