Ewch i’r prif gynnwys

Prosiect ymchwil rhyngwladol yn ceisio mynd i’r afael â thwymyn deng

27 Hydref 2023

Dengue research team - people in an office next to a screen with people on a virtual call
The research team

Mae Ysgol Busnes Caerdydd wedi ymuno â'r Sefydliad Cyfrifiadura ym Mhrifysgol Campinas (UNICAMP) ym Mrasil i gynnal gwaith ymchwil i frwydro yn erbyn twymyn deng, sy’n her enbyd o ran iechyd y cyhoedd yng nghyfandiroedd America.

Mae'r prosiect cydweithio rhyngwladol yn cael ei arwain gan yr Athro Emrah Demir o Ysgol Busnes Caerdydd a'r Athro Cyswllt Fábio Luiz Usberti o UNICAMP. Mae tîm o ymchwilwyr a myfyrwyr yn ymuno â nhw.

Mae'r prosiect ymchwil yn gam mawr tuag at y frwydr yn erbyn twymyn deng, gan gynnig y potensial i ail-lunio strategaethau rheoli carwyr ym Mrasil a ledled America.

Wedi'i atgyfnerthu gan y cyllid ar gyfer mentrau ymchwil, mae'r ymdrech gydweithredol hon wedi chwarae rhan ganolog wrth feithrin amgylchedd lle gall academyddion o'r ddau sefydliad rannu gwybodaeth, cyfnewid mewnwelediadau a dechrau ar ymdrechion ymchwil arloesol ar y cyd.

Mae twymyn deng yn bryder mawr i iechyd y cyhoedd, gyda miliynau o achosion yn cael eu nodi bob blwyddyn, ac mae ei effaith ar systemau gofal iechyd ac agweddau economaidd-gymdeithasol yn arbennig o amlwg ym Mrasil.

Er mwyn mynd i'r afael â'r broblem hon yn effeithiol, mae'r cydweithrediad ymchwil yn datblygu dull arloesol a elwir yn Broblem Trefnu Cerbydau Bloc (BVRP). Nod y fethodoleg hon yw gwneud y gorau o lwybrau cerbydau ar gyfer chwistrellu blociau dinasoedd a dargedir, gan addo gwell effeithlonrwydd a dyrannu adnoddau.

Mae'r gwaith ymchwil yn harneisio pŵer ymchwil weithredol a gwyddoniaeth gyfrifiadurol i drawsnewid sut mae strategaethau rheoli carwyr yn cael eu cyflwyno. Trwy fapio llwybrau yn strategol yn seiliedig ar ffactorau risg deng, patrymau trosglwyddo a data amser real, mae'r dull hwn yn manteisio i’r eithaf ar effaith ymgyrchoedd chwistrellu pryfleiddiad wrth leihau costau ac effaith amgylcheddol.

Mae trafodaethau a seminarau bywiog rhwng y ddau sefydliad wedi cael eu cynnal, gan ddangos cynnydd ac effaith bosibl y dull BVRP o ran mynd i'r afael â thwymyn deng.

“Yn y daith i frwydro yn erbyn twymyn deng, mae'r ymweliad hwn wedi paratoi'r ffordd i Brifysgol Caerdydd ac UNICAMP gyfuno ein harbenigedd mewn ymchwil weithredol a chyfrifiadureg. Gan dynnu o'n harbenigedd yn y maes hwn, rydym bellach ar fin dod o hyd i atebion arloesol a chael effaith wirioneddol ar y frwydr yn erbyn twymyn deng.”
Yr Athro Emrah Demir Professor of Operational Research, The PARC Professor of Manufacturing and Logistics, Deputy Head of Section (Learning and Teaching)

Dywedodd yr Athro Cyswllt Fábio Luiz Usberti, “Bob blwyddyn, mae awdurdodau iechyd Brasil yn cael trafferth gyda'r dasg o wneud penderfyniadau effeithiol ar gyfer logisteg rheoli deng. Prin yw’r adnoddau sydd ganddynt, ond mae angen cryf am systemau cefnogi penderfyniadau dibynadwy. Rwy'n hyderus y bydd ein prosiect cydweithredol yn cyflwyno syniadau a dulliau ffres i ateb rhai o'r heriau hyn. Rwyf hefyd yn optimistaidd iawn am yr effaith gadarnhaol y gall ein gwaith ymchwil ei chael ar gymdeithas.”

Cadwch lygad i gael diweddariadau pellach am y fenter ymchwil addawol hon, sy'n cael ei hysgogi gan ymroddiad yr Athro Demir, Dr Usberti, a'u myfyrwyr, a'i photensial i gael effaith barhaol ar iechyd y cyhoedd.

Mae ymchwilwyr sy'n rhan o'r prosiect yn cynnwys: Yr Athro Emrah Demir o Brifysgol Caerdydd, Dr. Fábio Luiz Usberti a Dr Celso Cavellucci o UNICAMP, Dr Laura Silva de Assis o CEFET/RJ, a Dr Rafael Kendy Arakaki. Cymerodd y myfyrwyr canlynol ran yn y gweithdy hefyd: Luis Henrique Pauleti Mendes (MSc), Pedro Olímpio (MSc), Deyvison Nogueira Rodrigues (MSc), Matheus Diógenes Andrade (MSc), Carlos Victor Dantas Araujo (MSc), Sarah Carneiro (BSc), a Lucas Pinheiro (BSc).

Rhannu’r stori hon