Gwella asesu ac ymwybyddiaeth o awtistiaeth
Mae ein hymchwilwyr wedi gwella arfer proffesiynol awtistiaeth gan ddefnyddio set gydgysylltiedig o offer diagnostig a chodi ymwybyddiaeth.
Mae atgyfeirio'n gynnar ar gyfer diagnosis o awtistiaeth yn sicrhau'r canlyniadau gorau posibl i blant; fodd bynnag, mae'n anodd adnabod maniffestos amrywiol a chynnil awtistiaeth yn aml, mewn lleoliadau cymunedol a chan arbenigwyr.
Addasodd ymchwilwyr o Ganolfan Ymchwil Awtistiaeth Cymru (WARC) a gwella'r Cyfweliad Diagnostig a ddefnyddir yn eang ar gyfer Anhwylderau Cymdeithasol a Chyfathrebu (DISCO) i greu algorithmau cadarn ar gyfer diagnosis o awtistiaeth. Creodd yr ymchwil yr algorithm cyntaf i ymgorffori meini prawf o'r Llawlyfr Diagnostig ac Ystadegol o Anhwylderau Meddyliol, Pumed Argraffiad (DSM-5) y gellid ei ddefnyddio o fewn un dull cyfweld diagnostig.
Creodd yr ymchwilwyr hefyd set eitem algorithm DISCO DSM-5 Talfyredig, sy'n fersiwn byrrach o'r DISCO gyda lefelau yr un mor uchel o benodoldeb a sensitifrwydd. Fe wnaethon nhw hefyd greu Set Arwyddbost byrrach, a drawsnewidiasant yn quiestionnaire. Gellir defnyddio'r set gyfesurynnol hyn o offer mewn lleoliadau diagnostig a chymunedol.
Y Parti Pen-blwydd
Gwylio’r Ffilm Parti Pen-blwydd ar wefan AutismWales.org
Mae'r Parti Pen-blwydd, sy'n seiliedig ar y Set Gyfeirio - yn helpu gweithwyr proffesiynol rheng flaen i adnabod arwyddion awtistiaeth mewn plant,
Mae'r ffilm yn tynnu sylw at bum 'ARWYDD' o awtistiaeth drwy ganolbwyntio ar dri phlant awtistig sy'n mynd i barti pen-blwydd. Mae'n dangos sut y gall yr un arwyddion ymddangos mewn gwahanol ffyrdd ac na fydd unrhyw ddau blentyn yn dangos yr un arwyddion.
Mae'r pum ARWYDD o awtistiaeth yn wahaniaethau neu'n anawsterau o ran:
- Rhyngweithio cymdeithasol a chyfathrebu ar lafar
- Dychymyg
- Ystumiau neu gyfathrebu di-eiriau
- Ystod gul o ddiddordebau, arferion ac ymddygiad ailadroddus
- Ymatebion synhwyraidd
Effaith y ffilm
Llywodraeth Cymru
Mae’r ffilm wedi’i mabwysiadu gan Dîm Awtistiaeth Cenedlaethol Llywodraeth Cymru ac fe’i defnyddiwyd fel rhan o’u rhaglen Dysgu am Awtistiaeth, sydd â’r nod o godi ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o awtistiaeth mewn lleoliadau addysgol, yn ogystal â rhan o’u pecyn cymorth i Glinigwyr.
Hyfforddiant addysgu a gofal iechyd
Mae enghreifftiau o'i defnydd yn cynnwys hyfforddi athrawon yn yr Eidal, Awstralia, Sbaen, Yr Iseldiroedd, Latfia, Lithwania a Fietnam, a hyfforddi gweithwyr gofal iechyd proffesiynol mewn amrywiaeth eang o wledydd, gan gynnwys Kenya a Mali. Mae'r ffilm hefyd ar gael i holl athrawon ysgolion meithrin yr Eidal trwy'r Istituto Superiore di Sanita (corff technegol-wyddonol blaenllaw Gwasanaeth Iechyd yr Eidal).
Defnydd yn y gymuned ehangach
Mae’r ffilm ‘Y Parti Pen-blwydd’ wedi’i gynnwys ym mhecyn cymorth ar-lein ASD Coleg Brenhinol y Meddygon Teulu ac mewn hyfforddiant arbenigol gan y Gymdeithas Awtistiaeth Genedlaethol. Mae hefyd wedi bod yn rhan o e-adnoddau cwrs hyfforddi Hanfodion Awtistiaeth ar gyfer Seiciatryddion, a ddatblygwyd gan Ymddiriedolaeth Sefydledig GIG Partneriaeth Cilgwri a Sir Gaer a'r Ganolfan Anhwylderau Niwroddatblygiadol Awtistiaeth ac Anabledd Deallusol.
Cydnabuwyd ein cyflawniadau â Gwobr Arloesedd ac Effaith Prifysgol Caerdydd yn 2019. I gael rhagor wybodaeth, darllenwch ein hadroddiad cryno o ddatblygiad ac effaith y ffilm.
Defnyddio’r ffilm
Mae'r ffilm wedi'i chyfieithu i'r Gymraeg, Eidaleg, Latfieg, Lithwaneg, Sbaeneg a Ffrangeg ac mae ar gael yn rhad ac am ddim ar wefan 'Y Parti Pen-blwydd', Llywodraeth Cymru. Os hoffech ddefnyddio'r ffilm mewn hyfforddiant, llenwch ffurflen ganiatâd sydd ar gael ar y wefan.
Ariannwyd datblygiad y ffilm gan yr ESRC a Llywodraeth Cymru.
Y tîm
Cysylltiadau
Sylw
Partneriaid Ymchwil
- Dr Sarah Carrington - Ymchwilydd a Darlithydd (Prifysgol Aston)
- Dr Judith Gould - Seicolegydd Clinigol Ymgynghorol (Canolfan Lorna Wing ar gyfer Awtistiaeth, y Gymdeithas Awtistiaeth Genedlaethol)
Cyhoeddiadau
- Carrington, S. J. et al. 2015. Signposting for diagnosis of Autism Spectrum Disorder using the Diagnostic Interview for Social and Communication Disorders (DISCO). Research in Autism Spectrum Disorders 9 , pp.45-52. (10.1016/j.rasd.2014.10.003)