Gall seinyddion clyfar helpu plant ag anawsterau lleferydd

Gallai seinyddion clyfar helpu plant ag anawsterau lleferydd i ymarfer siarad yn araf ac yn glir, yn ôl ymchwil newydd gan Brifysgol Caerdydd.

Canfu'r astudiaeth, dan arweiniad academyddion yn Ysgol Seicoleg y brifysgol, fod seinyddion y mae modd eu prynu mewn siopau yn ffordd bleserus a hwylus o ategu therapi ffurfiol.

Gan ganolbwyntio ar 11 o deuluoedd â phlant ag anawsterau lleferydd rhwng 3 a 10 oed, defnyddiwyd y seinyddion clyfar unwaith y dydd ar gyfartaledd am gyfnod rhwng pedair a chwe wythnos i gyrchu gemau, straeon, cerddoriaeth, jôcs a phodlediadau. Asesodd yr ymchwilwyr gofnodion gweithgarwch y seinyddion clyfar, a chynhalion nhw arolygon ar ôl y treialon i rieni a phlant a chyfweliadau â rhieni. Gwerthuswyd y defnydd y gwnaed o’r ddyfais a mesurwyd y newidiadau yn eglurder lleferydd y plant dros amser.

Sylwodd y tîm fod rhieni wedi nodi bod eu plentyn yn siarad yn uwch ac yn arafach â'r siaradwr clyfar, a’u bod yn ailadrodd pethau er lles y seinyddion efallai'n fwy nag y bydden nhw gyda phobl. Bu gwelliant yn eglurder lleferydd plant dros gyfnod yr astudiaeth, gyda mwy o welliannau yn y plant a wnaeth fwy o ddefnydd o’u seinyddion clyfar.

Dywedodd Dr Georgina Powell, arweinydd yr astudiaeth: “Mae mwy o blant nag erioed yn profi anawsterau lleferydd, felly roedden ni am ddeall sut y gallai gofalwyr ddefnyddio seinyddion clyfar yn offeryn atodol i blant ag anawsterau lleferydd tra’u bod ar restrau aros neu rhwng sesiynau therapi lleferydd.”

“Roedd y rhan fwyaf o rieni yn cytuno bod y seinydd clyfar wedi ysgogi eu plentyn i gyfathrebu’n gliriach. Roedd dros hanner yn cytuno bod y ddyfais yn annog eu plentyn i gyfathrebu. Yn y cyfweliad dilynol, awgrymodd un rhiant fod lleferydd eu plentyn wedi gwella gan eu bod nhw’n canu gyda’r seinydd clyfar.

Yn ystod yr astudiaeth, cofnododd y seinyddion clyfar gyfanswm o 2,138 o orchmynion a roddwyd gan y plant mewn 311 o sesiynau, ac eithrio geiriau i ddeffro’r seinydd fel 'Hey Siri' neu 'Hey Google', Ar gyfartaledd, defnyddiodd y plant y ddyfais ar gyfer 6 gorchymyn unwaith y dydd.

Y prif bynciau oedd gemau, jôcs, a synau (38%), gofyn am gerddoriaeth, radio, straeon neu bodlediadau (10%), defnyddio’r seinydd fel cyfaill (12%) ac i gael ffeithiau a gwybodaeth (7%).

Mae’r tîm hefyd wedi canfod bod 64% y rhieni wedi nodi bod eu plant wedi cychwyn sgyrsiau gyda'r seinydd clyfar, a bod recordiadau llais o'r plant yn siarad wedi'u nodi’n rhai cliriach ar ôl defnyddio'r dyfeisiau.

Roedd plant hefyd yn fwy tebygol o ailadrodd wrth roi gorchmynion i'r seinydd clyfar, gyda rhieni'n nodi bod plant yn fwy parod i wneud hynny gyda'r seinydd clyfar nag â pherson.

Dywedodd Dr Powell: “Mae seinyddion clyfar yn helpu i gael gwared ar rwystrau cymdeithasol, fel pryder cymdeithasol neu embaras wrth ailadrodd ymadroddion – mae hyn yn galluogi plentyn i gymell ei hunan i ddysgu, sy’n debygol o wella’r gallu i siarad.

“Mae ymarfer dros gyfnod o amser, adborth sydyn, a chynnwys gwerth chweil oll yn rhesymau eraill pam y mae seinyddion clyfar yn helpu i annog plentyn i ddysgu – ond cefnogi therapi lleferydd ffurfiol yw’r nod, ac nid i gymryd ei le."

“Mae angen gwneud ymchwil pellach mewn astudiaeth fwy i asesu pam ac i ba raddau y mae seinyddion clyfar yn gallu gwella lleferydd mewn plant ag anawsterau lleferydd, ac i ddeall yn union y ffordd orau o deilwra eu defnydd yn ymarferol. Mae angen rhagor o astudiaethau hefyd i weld a yw seinyddion clyfar o fudd arbennig i rai oedrannau neu ar gyfer mathau penodol o anhawster lleferydd."

Cafod Smart speakers are an acceptable and feasible speech practice tool for children with speech difficulties ei chyhoeddi yn Disability and Rehabilitation: Assistive Technology.