Grant newydd ar gyfer ymchwil iechyd meddwl

Mae tîm ym Mhrifysgol Caerdydd, dan arweiniad yr Athro Jeremy Hall, wedi cael grant gwerth miliynau o bunnoedd i fanteisio ar bŵer gwyddorau data drwy integreiddio data genetig, clinigol a ffenoteipaidd i wella ymyriadau cynnar a thriniaethau iechyd meddwl.

Yn y blynyddoedd diwethaf, gwnaed llawer o gynnydd o ran deall sail genetig llawer o anhwylderau seiciatrig, ac i raddau helaeth mae hyn yn ganlyniad rhannu data ar raddfa fawr. Mae'r datblygiadau hyn yn cynnig cyfleoedd gwych i wella haenu a thriniaethau iechyd meddwl.

"Er mwyn manteisio ar y cynnydd hwn mae angen ehangu'r dull graddfa fawr hwn sy'n seiliedig ar ddata drwy integreiddio gwybodaeth genetig gyda gwybodaeth glinigol, amgylcheddol, datblygiadol a biolegol ar raddfa fawr ym maes iechyd meddwl i drawsnewid y gwaith o reoli anhwylderau seiciatrig." meddai'r Athro Hall, cyfarwyddwr Sefydliad Ymchwil y Niwrowyddorau ac Iechyd Meddwl Prifysgol Caerdydd.

"Ein nod yw datblygu platfform fydd yn ein galluogi i ehangu'r ymdrechion cydweithredol sydd eu hangen i wneud cynnydd sylfaenol ym maes anhwylderau seiciatrig".

Nod y prosiect hwn yw defnyddio sawl dull, yn gyntaf drwy gysylltu 15,000 o samplau biolegol a roddwyd i Ganolfan y Cyngor Ymchwil Feddygol ar gyfer Geneteg Niwroseiciatrig a Genomeg a'r Ganolfan Genedlaethol ar gyfer Iechyd Meddwl ym Mhrifysgol Caerdydd, a'u cysylltu â chofnodion iechyd electronig.

Yn ogystal â'r grwpiau cleifion, bydd y prosiect yn ffurfio grŵp o ddisgyblion ysgol yn eu harddegau er mwyn adnabod rhagflaenyddion anhwylder seiciatrig sy'n datblygu'n gynnar. Mae gan lawer o anhwylderau wreiddiau mewn plentyndod, ac mae pobl yn eu harddegau cynnar yn arbennig o agored i niwed.

Mae gan tua un o bob pum person yn ei arddegau anhwylder iechyd meddwl a dim ond lleiafrif o bobl ifanc sy'n cyflwyno eu hun i wasanaethau iechyd. Bydd y platfform ymchwil hwn ei gwneud yn bosibl i ddatblygu, gweithredu a gwerthuso ymyriadau iechyd meddwl ataliol, a allai gael effaith sylweddol ar y GIG, llywio datblygiad polisïau a chynnig adnodd allweddol i'r byd academaidd a byd diwydiant.

Esboniodd Dr James Walters, un o'r cyd-ymgeiswyr am y grantiau, “Ein bwriad yw manteisio ar y cyfoeth o wybodaeth sydd gan y GIG wrth gysylltu ymchwil, data genetig a thrwy gyfweliadau â'u cofnodion iechyd mewn ffordd ddiogel ac anhysbys. Wrth wneud hynny, cawn weld effeithiau ffactorau genetig a risgiau eraill fydd yn ein helpu ni i ddeall natur cyflyrau iechyd meddwl ac arwain at well diagnosis a thriniaethau yn y pen draw."

"Mae problemau iechyd meddwl yn rhoi straen enfawr ar unigolion a'r gymdeithas. Mae gan y prosiect botensial i ychwanegu at ein dealltwriaeth sylfaenol o anhwylderau iechyd meddwl, yn enwedig drwy waith Canolfan y Cyngor Ymchwil Feddygol ar gyfer Geneteg Niwroseiciatrig a Genomeg a Sefydliad Ymchwil y Niwrowyddorau ac Iechyd Meddwl. Bydd y fframwaith yn ein galluogi i ymateb i gyfleoedd sy'n dod i'r amlwg, dod â disgyblaethau corfforol ac iechyd meddwl tebyg ynghyd, a gweithio i sicrhau effaith drawsnewidiol ar y gymdeithas" meddai Dirprwy Is-Ganghellor Prifysgol Caerdydd, yr Athro Gary Baxter.

Ariennir y prosiect gan y Cyngor Ymchwil Meddygol fel rhan o Gronfa Buddsoddi Cynhyrchedd Cenedlaethol llywodraeth y DU.